Yerli karanfille çiçek gibi başarı: Antalya’dan dünyaya ihracat
Batı Akdeniz Ziraî Araştırmalar Enstitüsü’nün (BATEM) Antalya’da kesme çiçek üretimi ve ihracatçısı 2 firma ile 2012 yılında ortak başlattığı yerli karanfil ıslah çalışmaları olumlu sonuçlandı. 5 çeşit üretimi yapılan yerli karanfillerin yüzde 85’i ihraç ediliyor.
Türkiye’de kesme çiçek üreticilerinin her yıl anaç ve fideleri İsrail, Hollanda, İtalya ve İspanya’dan ithal edilen karanfile yönelik yerli ıslah çalışmaları, BATEM ve kesme çiçek üretici firmalarının iş birliğinde 2012 yılında başladı. Ana vatanı Türkiye olan, 1800’lü yıllardan itibaren Anadolu dağlarındaki kültürleri yabancı bilim insanları tarafından toplanarak Avrupa ve İsrail’e götürülen, yıllardır anaç, çelik ve fideleri ithal edilen karanfilin birinci yerli ıslah çalışmasının muvaffakiyetle sonuçlanmasının akabinde, üretimi yaygınlaşan yerli karanfillerin ihracatına başlandı.
İLK YERLİ KARANFİL LİKYA KAYA
Türkiye’de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezi pozisyonundaki Antalya’da BATEM’den Ziraat Mühendisi Ayşe Kaya’nın proje liderliğinde Türkiye’nin birinci yerli karanfillerinin ıslahı gerçekleştirildi. Yerli karanfil ıslah çalışmalarında Türkiye’nin birinci yerli karanfiline ise ‘Likya Kaya’ ismi verildi. Likya Kaya’nın satışını Turkish Flower Group’a yaptıklarını anlatan Ayşe Kaya, “Yine ıslah çalışmalarımızın sonucu olarak geliştirdiğimiz 4 çeşidin, iki firmaya satışını gerçekleştirdik. Hala bu çeşitlerin yurt dışına ihracatı yapılmakta” dedi.
SAKSIDA YERLİ KARANFİLLER DE ÜRETİLDİ
Diğer yandan, BATEM’in yerli karanfil ıslah çalışmalarında, kesme çiçek tipi dışında, peyzaj çalışmalarında kullanılan saksıda karanfil olarak da iki yerli çeşit üretimi tamamlandı. Aura ve Nezahat ismi verilen iki tıp hakkında bilgi veren Ayşe Kaya, “Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ortaklaşa yürüttüğümüz her iki kurumun alanlarında ortaklaşa yürüttüğümüz TAGEM-ARGE dayanaklı bir projeyle başladı ve günümüze kadar kesintisiz çalışmalarımız devam etti. Karanfilin saksılı kullanımı da var. Park bahçelerde, açık alanlarda, balkonlarda, peyzaj dizaynlarında geniş kullanımı olan bir cins. Çalışmalarımızda saksılı karanfil çeşit geliştirme kısmına da girdik. 2017 yılından itibaren 18 adaydan ikisinin, Aura ve Nezahat ismiyle 2024 aralık ayında tescil sürecini gerçekleştirdik. Şu anda özel kesime sunumu hazır bir formda, sonuncu müşterilerini bekliyor çeşitlerimiz” dedi.
4 MİLYON YERLİ KARANFİL ÜRETİMİ
BATEM’in yerli karanfil çeşitleri ıslahında başarılı sonuçlar elde ettiğini belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Bir tanesi ticarileştirilerek tescillenmişti, Likya Kaya diye. Daha sonra BATEM’in ürettiği dört çeşidin de tescillerini alarak üretimine başladık. Üç yıldır üretiyoruz. Bu karanfillerimizin yapısı başkalarından daha farklı, daha olumlu. Bu doğrultuda yaklaşık son 3 yılda 4 milyonun üzerinde bu çiçeklerden ürettik. Bunların da yaklaşık yüzde 85’ini ihracat, yüzde 15’ini iç piyasada değerlendirdik” dedi.
“İHRACAT POTANSİYELİ DE YÜKSELECEK”
Yapılan çalışmaların ehemmiyetine dikkat çeken Ali Çandır, Türkiye’nin uzun yıllardır üretimde kullandığı pek çok çeşit için yurt dışına telif ödemek zorunda kaldığını belirtti. Bu nedenle yerli ve ulusal tiplerin geliştirilmesinin, ekonomik açıdan büyük bir bedel yarattığını vurguladı. Islah ve çeşit geliştirme süreçlerinin uzun vadeli yatırımlar olduğunu hatırlatan Çandır, BATEM’in bu süreçleri özel kesimle ortak yürütmesinin bölüm için farklı bir kar olduğunu söz etti. Kentleşmenin arttığı günümüzde süs bitkilerine olan ilgi süratle yükseliyor. Gerek iç yerlerde gerekse dış alanlarda tabiatla uyumlu ömür alanları oluşturma eforu, süs bitkilerini öne çıkarıyor. Türkiye’nin bu alanda doğal ve iklimsel avantajlara sahip olduğunu belirten Çandır, çeşitliliğin artmasıyla birlikte ihracat potansiyelinin de yükseleceğini söyledi.
ANTALYA’DAN DÜNYAYA 40 MİLYON DOLARLIK ÇİÇEK
Türkiye’de kesme çiçek üretimi ve ihracatında Antalya’nın öncü rol oynadığını tabir eden Çandır, yılda yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracat hacmine ulaşıldığını belirtti. Antalya’da 10 bin dekara yakın alanda karanfil başta olmak üzere süs bitkileri üretimi yapılırken, sprey karanfil üretiminde dünya genelinde kıymetli bir pozisyonda bulunulduğunu söyledi. Son yıllarda karanfil dışındaki cinslere yönelim artarken, kamu kurumları, firmalar ve üreticiler çeşitliliği artırma tarafında kıymetli adımlar attı. Böylelikle hem iç hem dış piyasada pazar hissesinin büyüdüğünü, yeni tiplerin devreye alınmasıyla birlikte farklı pazarlara açılmanın mümkün hale geldiğini tabir etti.
