Yeni bir örgüt modeli mümkün!

Alevi örgütlülüğünün tarihi kıymetli toplumsal tecrübeleri ve birikimleri olduğu bilinen bir gerçek. Kırk yıllık eşit yurttaşlık uğraşının öncü takımlarının demokratik hak ve özgürlükler alanında nitelikli tecrübeleri olduğu bilinmektedir. Bu tecrübe sahiplerinin günümüzde diriliğini yitirdiği de bir gerçek.

Alevi hareketinin yükselişi iki vahim olayla anılmaktadır. Bu iki vahşet Alevi uyanışının miladı olmuştur. Tarihin kayda geçtiği Alevi gerçekliğinin toplumsal, siyasal ve ekonomik tesirleri bilimin ışığında kıymetlendirilmesi gerekmektedir.

Bu miladın birincisi 1966 yılında Muğla’nın Ortaca ilçesinde meydana gelen ve tarihe ‘Ortaca Katliamı’ olarak geçen vahim olaydır.

İkincisi ise 1993 yılında Sivas’ta gerçekleştirilen Pir Sultan Abdal Kültür Şenlikleri’nde irticacı, selefi, cihatçı provokatörler tarafından gerçekleştirilen ve tarihe ‘Madımak Katliamı’ olarak kaydedilen vahşettir.

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin kara sayfalarına 1970’li yıllarda kaydedilen Maraş, Çorum, Malatya, Sivas Alibaba Mahallesi Katliamları’nda yaşanan vahşetlerin yarattığı dehşet ve telaş Alevilerin buraları terk etmesine neden oldu. Bilhassa Maraş ve Çorum katliamları bir Alevi soykırım hareketidir. Bu soykırım Aleviler için değerli bir kırılmaya yol açtı.

Bu vilayetlerdeki katliamlardan canlarını kurtaran Aleviler; kendi yurtlarında yaşama şartları kalmadığından, can ve mal güvenlikleri devlet tarafından korunmadığından devayı ülkemizden kaçmakta buldular. Akın akın Avrupa devletlerine iltica ettiler.

1989 yılında Alevi muharrir ve aydınları tarafından kaleme alınarak yayımlanan ‘Alevilik Bildirgesi’ Alevi toplumunda kıymetli bir sıçrama tahtası vazifesini gördü. Her kimlikten gerçek aydınların imzaladığı ‘Alevilik Bildirgesi’ Alevi toplumunda büyük bir uyanışa neden oldu. Bu uyanışla İstanbul, Ankara üzere büyük kentlerdeki Aleviler buluşmaya ve toparlanmaya başladılar. Alevi aydınları, muharrirleri, gazetecileri ve kanaat liderleri de bir ortaya gelerek toplumdaki bu uyanışa önderlik etmeye çalıştılar. Bu devirde yapılan toplantılarda gündeme inanç temelinde örgütlenme damgasını vurdu. Örgütlenme modeli üzerinde yapılan tartışmalar bir sonuca bağlanmadan köy ve yöre derneklerinde örgütlü Aleviler, cemevi üretimine giriştiler. Daha sonraki yıllarda Alevi ulularının isimleri ile demokratik kitle dernekleri kurulmaya başladı. Bu dernekler de cemevi için kolları sıvadı.

2000’li yılların başlarında cemevleri Alevilerin toparlanmasına ve örgütlenmesine büyük katkısı oldu. Elli yıl boyunca kentlerde ibadethanesi olmayan Aleviler aşkla, inançla cemevlerini doldurdu. Her Perşembe yapılan cem ibadetleri ağır bir ilgi gördü.

1993’teki ‘Madımak Katliamı’ sonrası Alevi örgütlülüğü yeni bir boyut kazandı. 1980 darbesinin dağıttığı sosyalist sol devrimci örgütlülüğü içinde yer alan Alevi gençlerin eforuyla ve örgüt şuuruyla Alevi dernekleri ve vakıflarının hak çabasını ortaklaştırması için federasyonlaşmaya gidildi. Birinci olarak kurulan Alevi Bektaşi Federasyonu (ABF) hem siyasi erk tarafından, hem de toplum tarafından ciddiye alınan bir çatı örgütü olarak kabul edildi. Sonraki yıllarda Alevi Vakıflar Federasyonu, Alevi Dernekler Federasyonu ve Alevi Canlar Federasyonu kuruldu.

Federasyonlaşma Alevi hareketine kıymetli bir ivme kazandırdı. Lakin 2015 yılından sonra bu federasyonlar kısır bir döngü içerisinde varlık nedenlerine uygun stratejiler üretme maharetinden yoksunlaştılar. Alevi takımlar şahsî bekalarını düşünür oldu. Bir kısmı siyasi partilerle flörtleşerek toplumun hak çabasına yabancılaştı. Bu durum tartışmalara neden oldu. Alevi inancını siyasi emellerine kurban etmeyi seçen bu öncü takımlara karşı çıkanların reaksiyonu toplumsallaştı.

Bu tepkisel durum Alevilerin cemevlerinden uzaklaşmasını sağlamaya yetti de arttı. 2000’li yıllarda akın akın cemevlerini dolduran halk, günümüzde lakin hane halkından Hakk’a yürüyeni için cemevlerine gelmeyi yeğlediler.

Kent şartlarında zorunluluktan ötürü üretilen ‘Cemevi Dedeliği’ geçerliliğini yitirmiştir. ‘Cemevi Dedeliği’ topluma inanç vermekten uzaklaştı.

Tüm bu aksilikler dururken, Alevi örgütleri bildiri yayınlamak ve panel düzenlemekle vakit öldürüyor. Varolan örgütlülüğün çıkmaza girdiğini ve her geçen gün prestij yitirdiğini fark etmeyen ‘bildirici’, ‘panelci’ ve ‘şenlikçi’ öncü takımlar, şapkasını önüne koyup düşünme fırsatını kaçırmak üzeredir.

Günümüzdeki Alevi örgütlülüğü modeli tartışmalıdır. Değişim gerekmektedir. Otuz yıldır konfederasyonlaşmayı bile beceremeyen bir örgütlülük sıkıntılıdır. Alevi toplumu bu örgütlenme modelini benimseyemedi. Çoğunlukla tekkeci, kariyerist, hemşerici ögelerin yönettiği bu yapılar miladını doldurmuştur. Yeni bir örgütlenme modeli üzerinde çalışılması zarurî hale gelmiştir.

Önerim:

1. İlkin nitelikli bir takım hareketi için kollar sıvanmalıdır.

2. Federasyolar cemevlerinden çekilmelidir.

3. Cemevleri Alevi Yol Dedeleri’ne teslim edilmelidir.

4. İnanç örgütlenmesi ile siyasi, demokratik hak örgütlenmesi birbirinden ayrılmalıdır.

5. Demokratik Alevi kitle örgütleri içindeki birikimli takımlar ne, nerede, nasıl, niye, neden örgütlenmek gerektiği konusunda çalıştaylar yapmalıdır.

6. Bilim insanlarının yol göstericiliğinde bir takım örgütlenmesi yapılmalıdır.

7. Alevi tarihi bilimsel bilgilerle ele alınmalıdır.

8. Alevi Ocak Sistemi örgütlenmesi acilen hayata geçirilmelidir. Ocak Dedeleri vazifeye davet edilmelidir.