Sendikalardan ortak açıklama: Sorumlular hesap vermiyor

Katliam olarak nitelendirdikleri yangının önlenebilir olduğunu vurgulayan TMMOB, İTO, DİSK İstanbul Bölge Temsilciliği ve KESK İstanbul Şubeler Platformu, ortak açıklama yaptı. “İnsan hayatını değil kârı önceleyen bu nizamın değişmesi gerektiğini” söyledikleri açıklamada, meslek odalarının raporları ve bilim insanlarının tespitlerinin kulak gerisi edilmemesi çağırısı yapıldı.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) ve İstanbul Tabip Odası (İTO), Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan Grand Kartal Otel’de çıkan ve 79 kişinin hayatını kaybettiği yangınla ilgili ortak basın açıklamasında “Can güvenliği için alınacak tedbirleri ‘kaynak israfı’ olarak gören anlayışın terk edilmesi gerektiğini savunuyoruz. Misyonlarını yapmayan, ilgili meslek odalarının raporlarını, bilim insanlarının söylediklerini kulak ardı eden bir siyasi anlayışla yönetilen kurumlar olduğu sürece insanlarımız hayatlarını kaybetmeye devam edecektir” denildi.

İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Lideri Dr. Osman Küçükosmanoğlu, TMMOB İstanbul Vilayet Uyum Kurulu’ndan Aydan Adanır Usta ve KESK İstanbul Şubeler Platformu’ndan Barış Uluocak’ın yer aldığı toplantıda ortak basın açıklamasında “Yasal düzenlemeler ve kamusal kontrol ile can kayıplarının yaşanmayacağı bu tip olaylar sermayenin çıkarları ve kar hırsının hâkim olduğu bu nizamda facialara dönüşmektedir. Bu tertipte yangınlarda ölen, zelzelelerde göçük altında kalan, iş cinayetlerine kurban giden, açlığa ve yoksulluğa mahkûm edilen ne yazık ki bizler oluyoruz.” tespitine yer verildi. Açıklamada şu tabirlere yer verildi:

”YAPILMASI GEREKEN TEK ŞEY BİLİMİN VE TEKNOLOJİNİN GEREKLİLİKLERİNİ YERİNE GETİREREK, HER TÜRLÜ ÖLEMİ ALMAK VE UYGULAMAKTIR”

Yangın, ne vakit ve nerede başlayacağı aşikâr olmayan ve ne kadar süreceği de evvelce kestirilemeyen bir felakettir. Yapılması gereken tek şey bilimin ve teknolojinin gerekliliklerini yerine getirerek, her türlü tedbiri almak ve uygulamaktır. Mühendislik tahlilleriyle, periyodik bakım ve denetimlerle, kontrollerle önlenebilecek bu tıp kazaların ölümlerle sonuçlanması ülkemizin gerçeği haline getirilmiştir.

”SOSYAL MEDYADA VE BASINDA YAYIMLANAN MANZARALAR, BİNANIN VAKTİNDE TAHLİYE EDİLMESİNDE ÖNEMLİ AKSAKLIKLARIN OLDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR”

Yangının çıkış nedeni ve binanın yangın güvenlik tedbirleri yapılacak resmî eksper incelemeleriyle netlik kazanacak olsa da, yangın tespiti, ikazı ve tahliye süreçlerinde eksikliklerin olduğu anlaşılmaktadır. Yangının başlangıç nedeninden bağımsız, kayıp sayılarından bile yangının gerçekleştiği tesiste yangın güvenlik tedbirlerinin gereğince alınmadığı bariz bir formda görülmektedir. Toplumsal medyada ve basında yayımlanan imgeler, binanın vaktinde tahliye edilmesinde önemli aksaklıkların olduğunu göstermektedir. Merdiven boşluklarının dumanla dolması, üst katlardan atlamak dışında seçenek bırakmamış, dehşet verici imgelere yol açmıştır.

Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan ve çalışanları hariç 237 kişinin konakladığı Grand Kartal Hotel’in kapasitesinin; 161 oda ve 350 yataklı olduğu bilinmektedir. 350 yataklı mevcut bina sınıfındaki otelde yangın çıktığında yayılımı engelleyen ve söndüren otomatik Yağmurlama (Sprinkler) sistemi zaruriliği bulunmaktadır. Lakin kelam konusu binada çalışır durumda bir yangın algılama ve uyarma sistemi bulunup bulunmadığı, yangın söndürme sistemi olup olmadığı şimdi bilinmemektedir; yaşanan felaket göz önüne alındığında muhtemelen yoktur yahut çalışmamıştır.

”2017’DE YAPILAN DEĞİŞİKLİK, GEÇMİŞTE MEVZUAT EKSİKLİKLERİ NEDENİYLE ALINMASI GEREKEN YANGIN TEDBİRLERİNİN EKSİK UYGULANMASINA YOL AÇMIŞTIR”

Dahası, bu cins sistemlerin mecburî olup olmadığı da bir soru işareti oluşturmaktadır. Şöyle ki, binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik`teki “mevcut yapı” tarifi, eski binaların yangın tedbirleri için zorunlulukları kaldırmış durumdadır. 29 Haziran 2017 tarihinde Resmî Gazete`de yapılan değişiklikle; 2007`den evvel yapı ruhsatı başvurusu yapılmış ve o tarihten evvel tamamlanmış binalar, “mevcut yapı” olarak kabul edilmiştir. Bu değişiklik, geçmişte mevzuat eksiklikleri nedeniyle alınması gereken yangın tedbirlerinin eksik uygulanmasına yol açmıştır.

”İTFAİYE SİSTEMİNİN BİR AYAĞI TÖRPÜLENEREK, YANGIN İNCELEMELERİ İLÇE BELEDİYELERİNİN DENETİMSİZLİĞİNE TESLİM EDİLMİŞTİR”

TMMOB olarak uzun yıllardır bu düzenlemenin eksikliklerine dikkat çekmekte ve bilhassa kamuya açık binalarda yangın güvenliği tedbirlerinin kâfi olmadığı konusunda ikazlarda bulunmaktayız. Son yaşadığımız yangın da mevzuat eksiklerin giderilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Yine çok kritik olarak 2012 tarihinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayımladığı genelge doğrultusunda yangın projeleri itfaiye elemanlarınca incelenmesi ve iskân denetimleri itfaiye tarafından yapılması durdurulmuş, ilgili kontroller ilçe belediyelerinin sorumluluğuna verilmiştir. Tedbire, kurtarma ve söndürme olmak üzere üç sacayağına dayanan itfaiye sisteminin bir ayağı törpülenerek, yangın incelemeleri ilçe belediyelerinin denetimsizliğine teslim edilmiştir.

”ÜLKEMİZDEKİ KONTROL EKSİĞİ BİR SEFER DAHA GÜN YÜZÜNE ÇIKMIŞTIR”

Yaşanan can kayıplarının sorumlusu kontrol vazifesini yapmayan, ilgili mevzuatları uygun olarak düzenlemeyen hükümet ve hükümetin yarattığı bu ortamdan yararlanarak kar hırsıyla güvenlik önlemlerini almaktan imtina eden sermaye sahipleridir. Ülkemizdeki kontrol eksiği bir kere daha gün yüzüne çıkmıştır. Kamusal güvenliği önceleyen TMMOB olarak yıllardır yangın sistemlerinin ve ekipmanlarının periyodik olarak kamusal düzlemde denetlenmesi gerekliliğini söz ediyoruz. Fakat bugün yaşadığımız bu acı tablo gösteriyor ki, TMMOB’a bağlı meslek odalarımızın denetleme yetkisini bertaraf edenler, kulağını bilimin ve tekniğin gerçeklerine kapatıp, sermayenin gereksinimlerine yanıt vermekten öteki bir şey yapmamıştır.

”CAN GÜVENLİĞİ İÇİN ALINACAK EHEMMİYETLERİ ‘KAYNAK İSRAFI’ OLARAK GÖREN ANLAYIŞIN TERK EDİLMESİ GEREKTİĞİNİ SAVUNUYORUZ”

Hayatını kaybeden yurttaşlarımızın yakınlarına tekrar başsağlığı, yaralanan yurttaşlarımıza acil şifalar diliyoruz. Metinde imzası bulunan demokratik kitle örgütleri olarak can güvenliği için alınacak tedbirleri “kaynak israfı” olarak gören anlayışın terk edilmesi gerektiğini savunuyoruz. Lakin yasal düzenlemeler ve kamusal kontrol ile bu felaketler önlenebilir. Vazifelerini yapmayan, ilgili meslek odalarının raporlarını, bilim insanlarının söylediklerini kulak gerisi eden bir siyasi anlayışla yönetilen kurumlar olduğu sürece insanlarımız hayatlarını kaybetmeye devam edecektir.

”HÜKÜMETE DAVETİMİZDİR…”

Hükümete davetimizdir; binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik`te hemen değişiklik yapılarak, kamuya açık tüm binalar için uzman mühendis bulundurma zorunluluğu getirilmelidir. Yangın algılama ve uyarma sistemlerine ait zarurî periyodik bakım ve denetimler tanımlanarak, bu sistemlerin her an çalışır durumda tutulması sağlanmalıdır.
Mevzuat eksiklikleri nedeniyle yangınlara karşı zafiyetler oluştuğunu bir sefer daha hatırlatıyor, gerekli düzenlemeler yapılana kadar yurttaşlara, bina yöneticilerine, işletmecilere, hastane, otel, yurt ve okul idarelerine mevzuatta zarurî olup olmamasına bakmaksızın tedbir almaya çağırıyoruz.

”ÖNLENEBİLİR HER MEVTİN BİRER CİNAYET OLDUĞUNU TEKRAR HATIRLIYORUZ”

Bizler metinde imzası bulunan örgütler olarak önlenebilir her mevtin birer cinayet olduğunu tekrar hatırlatıyor, isimli ve idari soruşturmalar sonucu ihmali ve sorumluluğu bulunanların en kısa müddette cezalandırılması gerektiğini söz ediyoruz. Tüm ülkemizi yasa boğan bu acı olayın takipçisi olacağız. Tüm sorumlular yargı önünde gerekli cezaları alana kadar, insan hayatını değil kârı önceleyen bu tertibi değiştirene kadar çabamızı sürdürmeye devam edeceğiz.”