Öğretmen yalvarmaz, öğretmen boyun eğmez, öğretmen el açmaz, öğretmen ders verir! Öğretmen olmak bir ‘can’a dokunmaktır!
Ben bu yazımda öğretmenin eğitimin öznesi olmasından hareketle genel olarak öğretmenin ne olup olmadığını ve öğretmen sorununun çözülmesi için neler yapılması gerektiğini, ele almaya çalışacağım. Ne de olsa ana cümlemiz ‘EĞİTİM DEMEK ÖĞRETMEN DEMEKTİR.’ Cumhurbaşkanı olmasaydım öğretmen olurdum diyen Atatürk’ün, irfan ordusu diye nitelendirdiği öğretmenlerimizi…
Öğretmen Olmak Bir Meslek Erbabı Olmanın Ötesinde, Bir VAROLUŞ Biçimidir
Öncelikle genel olarak “Öğretmen”liği ele almalıyız. Farklı sosyolog, filozof ve eğitimciler öğretmenliğin farklı tariflerini yapmışlardır. Daimici, esasici, pragmatik ve tekrar kurmacı ekollere nazaran tarih boyunca öğretmenliğin farklı tarifleri yapılmıştır. Farklı otoriteler öğretmenliği farklı tanımlamış, farklı değerlendirmişlerdir. Lakin müsaadeniz olursa ben kendi tarifimi yapmak istiyorum. Evet, tam da burada genel olarak öğretmenliğin ne olduğunu tanımlamak gerekiyor. Öğretmenlikle ilgili, yaşanılan çağa nazaran birbirinden farklı tanımlamalar yapılmıştır. Günümüzdeki mevzuatın lisanıyla öğretmen; bağlı olduğu yasalar çerçevesinde muhakkak misyonları yerine getiren ve muhakkak haklara sahip olan kişidir. Öğretmenlik de, öğretmen olarak kabul edilen şahıslarca icra edilen meslektir. Yani öğretmen, aydınlatan, doğru yolu gösteren kişi olmaktan uzaklaşıyor, kendine verilen vazifeyi harfi harfine yapması beklenen bir kunduracı, bir tamirci üzere görülmeye başlanıyor. İşte öğretmen olmak, “Öğretmenlik yapmayı aşıp, öğretmen’ olmaktır”. Yani öğretmen olmak, sadece mevzuata nazaran yapılması gerekenleri yapıp, rolünü oynamak değildir. Bu yetmez. “Zamanında dersime başladım, anlattım, gereğince ödev de verdim, disiplini de sağladım ve saatim doldu. Haydi konuta gidiyorum” demekle öğretmen olunmaz. Bir öğretmenin bunları yerine getirmesi elbette kıymetlidir ve takdire şayandır. Lakin yetmez. Bunun için, öğretmenlik yapmayı aşıp “öğretmen olmak” gerekir. Pekala “öğretmen olmak” nedir diye sorarsanız?
“Öğretmen olmak, öğretmenlik yapmayı aşmak demektir. Öğretmenin, belirlenmiş misyonların ötesine geçip hissederek, yaşayarak, kendisini adayarak, öğrencisiyle bütünleşerek var olmasıdır. Öğretmen olmak; öğretmenle öğrencinin birbirlerine hoşça bakabildikleri, öğretmenin öğrencide, öğrencinin öğretmende dirildiği, güçlü ve gerçek bir aidiyettir. Öğretmen olmak, daha ilkokuldaki bir çocuğa bile, geleceğin bilim insanı, atleti, siyasetçisi yani yarının büyüğüymüş üzere, derin bir varoluşsal sorumlulukla yaklaşabilmektir. D.C.”
Anlıyoruz ki öğretmenlik yapmak ile öğretmen olmak farklı şeyler. Öncelikle “olmak” ve “yapmak” kavramları ortasındaki can alıcı farkı kavramalı. İşte Türkiye’de Öğretmen Olmak, Öğretmen olmak olmalıdır. Öğretmenlik yapmayı aşıp öğretmen olanlar, başarılı olabilirler.
Eğitim Demek Öğretmen Demektir
Eğitim politikasının temeli öğretmendir. Eğitim pek çok ögenin bir ortaya gelmesiyle oluşur. Elbette eğitimin içinde öğrenci vardır, elbette eğitimin içinde öğrencinin ailesi vardır, elbette okul vardır, elbette müfredat programı vardır, elbette öğretmen vardır ama bunların hiçbirisi yoksa da eğitimin yapılmasına imkân veren tek öge öğretmendir. Şayet okulunuz yoksa da öğretmen eğitimi verebilir, müfredat yoksa da öğretmen, eğer iyi bir öğretmense, eğitimi verebilir, ailesi çocuğu sahipsiz bırakıyorsa da öğretmen o çocuğa sahip çıkabilir, ona eğitimini verebilir. Öğretmen işin temelidir. Bu nedenle Eğitim Demek Öğretmen Demektir.
İşte bu kadar değerli olan öğretmenlerimizle ilgili çalışmaların daha düzgün olması için, ne de olsa eğitimli ile eğitimsizin, meyyit ile canlı kadar farklı olduğunu düşündüğümüzde öğretmenlere dair yapılması gerekenleri şu biçimde ele alabiliriz.
Öğretmenleri Toplum Lideri Haline Getirip, Daha Saygın Bir Noktaya Taşımalıyız
İnsanlığa saygıyı, ülke ve ulusa sevgiyi, toplumla dayanışma ve paylaşma hissini öğretmen öğretir. Öğretmenlere sahip çıkılması, öğretmenliğin tekrar saygın ve cazip bir meslek haline getirilmesi için yapısal değişiklikler yapılması, Türkiye’nin öncelikli amacı olmalıdır. Öğretmenlerin Ulusal Eğitimin hedeflerini gerçekleştirebilecek ve eğitim programlarını muvaffakiyet ile uygulayabilecek nitelikte yetiştirilme ve çalıştırılmalarına yönelik prensipler ve altyapı tekrar düzenlenmelidir.
Öğretmen Yetiştirme
Öğretmenlik tekrar toplumun en saygın mesleklerinden biri haline getirilmelidir. Öğretmen yetiştirmeye katkıda bulunan tüm yüksekokul ve fakülteler fiziki, mali ve akademik bakımdan en ileri imkanlarla donatılmalıdır. En başarılı öğrencilerin Eğitim Fakülte ve Kısımlarını tercih etmelerini sağlayacak tüm siyasetler hayata geçirilmelidir. Öğretmen yetiştirmede temel yeterliliklerin kıymetlendirilmesi sağlam bir tabana oturtulmalıdır. Formasyon eğitiminde özel gereksinimlere sahip öğrencilerin eğitimini de gözetecek bir pedagojik donanım tüm öğretmenlere kazandırılmalıdır. Öğretmen yetiştirmede uygulama ve staj yapma imkanları artırılmalıdır.
Öğretmen Niteliğinin Artırılması
Meslek içi eğitim seminerleri, eğitimcilerin görüşleri ve gereksinimleri doğrultusunda hazırlanmalıdır. Yaşa bakmaksızın, isteyen tüm öğretmenlere lisansüstü ve doktora eğitimi için burs sağlanmalıdır.
Ekonomik Garanti ve Özlük Hakları
Ücretli öğretmen uygulamasına son verilmelidir. Tüm öğretmenler takımlı olarak atanmalıdır. Öğretmenlerin devlet takımları içindeki statüsü, ek göstergeleri ve ek ders fiyatları yükseltilmelidir. Öğretmenlerin özlük hakları özel bir kanunla teminat altına alınmalıdır. Aday öğretmenlerin, devlet memurlarının yararlandığı tüm haklardan yararlanması sağlanmalıdır. Eğitim işçisinin atanma, yer değiştirme ve vazifede yükselme süreçleri yeni yapılanmaya uygun olarak düzenlenmeli; öğretmenlerin daima eğitimi, çalışma, atanma ve özlük hakları mevzularında tüm unsurları kapsayan bir “çerçeve yasa” çıkartılmalıdır.
Öğretmen Adaylarının Seçimi ve Öğretmen Atamaları
Öğretmen atamalarında, kayırma ve takımlaşma hedefli kelamlı imtihanlar kaldırılmalı, muvaffakiyet ve liyakat temel alınmalıdır. Öğretmenlerin toplumsal yaşantılarını ve eğitimlerini olumsuz etkileyen mevcut imtihan sistemi tekrar düzenlenmelidir. Atama bekleyen öğretmen sorunu kadrolu atamayla çözülmelidir. Öğretmen açığı kapatılmalıdır. Birleştirilmiş sınıflı okullardaki öğretmen ihtiyacı karşılanmalıdır. Hiçbir öğretmen ve yönetici üyesi bulunduğu sendikaya nazaran değerlendirmeye tabi tutulmamalıdır. Okul yöneticileri ideolojik yaklaşımlarla atanmamalıdır.
Veli Dernekleri Etkin Hale Getirilmelidir
Eğitim süreci çerçevesinde; Milli Eğitim Bakanlığı ve yerel yönetim ile okul, etraf, veli ve öğretmenler ortasındaki münasebetler güçlendirilmeli, iştirakçi bir anlayışla yetki ve sorumlulukları paylaşmaları sağlanmalıdır. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nca, eğitim sistemlerinin uygulanmasında ve geliştirilmesinde, programların hazırlanmasında, eğitim maksatlarının saptanmasında, eğitim- öğretim ve idareyle ilgili çalışmalarda demokratik iştirak süreçleri geliştirilmeli, öğretmen örgütlerinin de katkılarının sağlanmasına itina gösterilmelidir.
Öğretmenler Geçimlerini Temin İçin İkinci Bir İş Yapma Zorunluluğundan Kurtarılmalıdır
Öğretmenlerin, hakları ve ekonomik şartları güzelleştirilmeli, onurlu bir ömür için gerekli özlük hakları sağlanmalıdır. Öğretmenlerin eşleriyle tıpkı yerleşim ünitelerinde çalışmaları garanti altına alınmalıdır. Bütün öğretmenlerin her yıl bir ay hizmet içi eğitim görmeleri sağlanmalı, bu eğitimin sürdürülmesinde ilgili üniversiteler ile işbirliği yapılmalıdır. Yabancı lisan bilen öğretmenlerin tatil aylarında ileri ülkelerdeki meslektaşlarıyla bir ortaya gelmelerini sağlayan ve Batı ülkelerinde uygulanan değişim programlarından yararlanmaları desteklenmelidir.
Öğretmenle ilgili yapılması gerekenlerin ötesinde öğretmenlik bir duruş mesleğidir. Yani; üstadın dediği üzere ÖĞRETMEN YALVARMAZ, ÖĞRETMEN BOYUN EĞMEZ, ÖĞRETMEN EL AÇMAZ, ÖĞRETMEN DERS VERİR! Türkiye Hepimizin Eğitim Hepimizin…