Ülkücü kökenli siyaset bilimci-yazar Mümtaz’er Türköne, MHP Lideri Bahçeli’nin mesajlarına, açıklamalarına ait çarpıcı tespitleriyle son periyodun en çok konuşulan ismi oldu. “Bahçeli Türkiye’yi erken seçime götürecek” tespiti sonrası da hararetli bir tartışma yaşandı.
Türköne ile 22 Ekim süreciyle 19 Mart operasyonu ortasındaki ilgiyi, Erdoğan-Bahçeli münasebetini ve elbette tahlil sürecini konuştuk.
-Bahçeli’nin İmamoğlu operasyonu konusunda yaptığı birinci açıklamada “İmamoğlu’yla ilgili mahkeme süreçlerinin acilen görüşülüp karara bağlanması gerekmektedir” halindeki kelamlarını siz “Ekrem İmamoğlu hür bırakılmalı diyor” halinde yorumlamıştınız. Evvelki gün de zelzele nedeniyle bir açıklama yaptı ve “Devlet-millet dayanışmasıyla, dahası İstanbul’un ehline ve hak eden ellere emanetiyle mümkün felaketlerin üstesinden gelmek mümkündür” dedi. İstanbul seçimlerini üç kere, her seferinde oy farkını artırarak kazanmış biri için söylediği bu kelamlar çok tartışıldı, kayyum sinyali olarak yorumlandı. Siz hala birebir noktada mısınız??
“BAHÇELİ’NİN BİLDİRİSİ ERDOĞAN’A, ORTAMI YUMUŞATMA AMAÇLI”
Maksat burada seçimle gelmiş birini devre dışı bırakmak değil. Bahçeli metinleri her vakit ikilidir. Yani çok derin felsefi metinler değil fakat, ikili metinlerdir.
Bahçeli’nin şu devrin daha çok AK Parti kanadına, Cumhur İttifakı ortağına yönelik sempatik iletiler verdiği bir evre olduğunu düşünüyorum. Yani bu bildiri Erdoğan’a. Ortamı yumuşatma, Cumhur İttifakı’nın iki ortağı ortasındaki ilgiyi yumuşatma eforu olduğunu düşünüyorum.
Mefhumu karşısı kederi eskiler, zıddından ileti vermek. O tarafta işlerin biraz yeterli olmadığı sonucu çıkıyor. Yani bu kadar çok abartılı sempati bildirileri varsa, bir şeylerin çok yeterli gitmediğine dair bir kanaat de oluşuyor ister istemez beşerde. Ben, Bahçeli metinlerinin çok düz okunmaması gerektiği kanaatindeyim.
“TAYYİP BEY TAHLİL SÜRECİNİ İSTEMİYOR”
– 22 Ekim sürecinin üzerinden altı ay, 19 Mart sürecinin üzerinden bir ayı aşkın bir vakit geçti. Siyasi gündem, hâlâ bu iki başlık ve aslında bu süreçlerin birbiriyle kontağı üzerinde şekilleniyor. Birinin başat aktörü Bahçeli, başkasınınki Erdoğan… Bu iki sürecin birbiriyle teması, birbirini şekillendirdiği tarafları var… Siz bu iki süreç ortasındaki ilişkiyi nasıl okuyorsunuz?
22 Ekim’den Bahçeli’nin davetinin çabucak akabinde Erdoğan Ahmet Türk’ü vazifeden alınca ben o atağın Bahçeli’ye karşı olduğunu söyledim. Çünkü Tayyip Bey bu işi istemiyor. Niçin buradan girdim zira konunun temelinde bu var.
Çözüm süreci 100 yıllık, yani 100 yıl sonra gelmiş bir fırsat proje. Kürtler hazır ve Cumhuriyet’in temel ayarları gözden geçiriliyor, tekrar oluşturuluyor. Yani ulus devletin ulusu yine tanımlanıyor, yine inşa ediliyor. Ve bu bahiste çok önemli, çok kararlı bir hal var. Zira, öncelikle bölgedeki konjonktür bunu dayatıyor Türkiye’ye, devlet katında da benimsenmiş bir siyaset olarak uygulanıyor. Bunun siyasi arenadaki temsilcisi de Devlet Bahçeli. Devlet Kürtlerle barışıyor. Cumhuriyet boyunca demokrasinin sınırlanmasına Kürtler mazeret olmuştur. Cumhuriyet ayaklanmalarla, isyanlarla uğraşmıştır. 1983 yılında Kenan Cihan giderayak Kürtçe düşünmeyi bile yasaklayan bir kanun çıkardı hatırlarsanız. O kanun Türkiye Cumhuriyeti Devleti’yle Kürtler ortasındaki münasebette zorlayıcılığın, baskının tepe noktasıydı.
2014’teki demokratikleşme paketiyle bir yumuşama yaşandı, 2013-2015’le yani birinci açılım sürecinden bugüne geldik. Artık bütün bu deneyimin Kürtlere de, bize de öğrettiği bir şey var. İki örnek vereyim. Biri Mardin Valisi’nin yollara Kürtçe trafik ikaz yazılarına getirdiği yasak. Mesela bu yasak kanuna alışılmamış. Mevcut maddelerde vali bu türlü bir yasak getiremez. İkincisi de Ahmet Türk örneği. Hiçbir soruşturma yok, hiçbir suçlama yok, büsbütün keyfi bir tasarrufla siz, koskoca bir ilin seçtiği belediye liderini misyondan alıyorsunuz ve yerine kayyum atıyorsunuz. Artık bu iki örnek Kürtlere de aslında Kürtler üzerinden bize de şunu gösteriyor. Hukuk teminatı olmadan, hukuk devleti olmadan, bu işler hukuka uygun yapılmadan tahlil sürecinde rastgele bir ilerleme kaydetmek mümkün değil.
Şimdi bu keyfilik en son 19 Mart operasyonunda tekrar bir sıçrama yaptı.
“19 MART TAHLİL SÜRECİNİN DİNAMİTİ”
-O vakit 22 Ekim’i hukuka dönüşün başlangıcı olarak yorumluyorsanız 19 Mart süreci de hukuksuzluğun simgesi, yani sürecin zehiri.
Matematiksel netlikte söyleyebilirim ki 19 Mart süreci tahlil sürecinin dinamiti. Yani tahlil sürecini resmen durduran bir şey. Bu, kent uzlaşısının terör soruşturmasına bahis edilmesinden aşikâr. Ben, kalesi muhasara edilmiş bir komutanın intihar saldırısı üzere bir şey olarak görüyorum 19 Mart’ı. Yani bir hamle hareketine karşı kalenin kapılarını açıyor. Taarruz yapıyor ancak başaramıyor yine kalesine çekiliyor.
“ERDOĞAN’IN YAPABİLECEĞİ TEK ŞEY İMAMOĞLU’NU HÜR BIRAKMAK”
Ben 19 Mart’ın Erdoğan’ın kendi ayağına makineli tüfekle ateş etmesi üzere bir şey olduğunu düşünüyorum. Yani kurşun sıkmadı, makineli tüfekle ateş etti. Kendini sakat bıraktı politik olarak. Kendi durumunu yaraladı. Çok kötü yaraladı. Ancak bundan çıkan bir sonuç var. Cumhuriyet Halk Partisi harikulade bir ivme kazandı ve bu ivme bu halde devam ederse CHP Erdoğan’ın karşısında kimi aday koyarsa koysun kazanır. Bu türlü bir süreç var ve Erdoğan da bunu görüyor. Bu kurallar altında siyasi ortamı domine etmek istiyorsa yapacağı şey İmamoğlu’nu hür bırakmak. Erdoğan açısından en az ziyanlı seçenek bu zira. Öteki türlü çok tahripkar olur.
-Erdoğan’ın şu anki durumunu ‘kalesine çekildi’ olarak mı tarifliyorsunuz?
Evet. Kalesine geri çekildi ve yeni bir strateji oluşturması lazım ve tam kritik bir evre. O yeni stratejinin tahlil süreci istikametinde oluşabilmesi için Bahçeli vaziyet alıyor. Yani Bahçeli stratejik konuşlanmasını ona nazaran yapıyor. Çok kolay olarak artık Kürtlere hukuk lazım. Kürtlerle bu sıkıntıyı, o büyük sorunu çözmek için hukuk lazım. Kürtlere verdiğiniz hukuku Ekrem İmamoğlu’ndan esirgeyemezsiniz. Türkiye’de muhalefetin öteki kanatlarından, Ümit Özdağ’dan esirgeyemezsiniz. O yüzden hukuka dönüş koşul. Mehmet Uçum hafta sonu “Demokrasi hukuku” diye bir yazı yayınladı. Başlarını şu anda hukuka nasıl döneriz, ona yoruyorlar demektir lakin öbür bir hukuk tarifi da getirmeye çalışıyorlar güya.
“19 MART OPERASYONU BİRİNCİ GÜNDEN ÇÖKTÜ”
-Erdoğan’ı kalesine çekilmeye iten tam olarak neydi?
19 Mart operasyonu daha başında çöktü. İmamoğlu’na kent uzlaşısından terör soruşturması açıp oradan tutuklamayınca çöktü. Buna pürüz oldular ve mahzur olan güç de bayağı önemli bir güç olmalı. Bu türlü bir plan hazırlıyorsunuz. Uygulamaya geçiyorsunuz ve daha başında plan çöküyor. Erdoğan’a plan bozdurdular yani.
Ekrem İmamoğlu hakkında kent uzlaşmasından yani terör suçlamasıyla tutuklama kararı çıkmış olsaydı İBB’ye kayyum atanacaktı. Başlangıçta planlanan şey de buydu. Bu çok açık halde muhakkak. Anladığım kadarıyla İmamoğlu gözaltına alındıktan sonra Devlet Bahçeli ya da onunla birebir anlayışı savunanlar devreye girdi, bundan vazgeçildi. Zira siyasi partiler kanununa nazaran faaliyette bulunan iki partinin bir seçim iş birliğini siz oturup terör soruşturması konusu yaparsanız burada tahlil süreci ismine, bu Kürt sıkıntısının tahlili ismine milim aralık katedemezsiniz. Yani o hukuk güvensizliği ortamında Kürtlere vaat edeceğiniz rastgele bir şey olmaz. Bu bir cinayet olur.
“AHMET TÜRK ERDOĞAN-BAHÇELİ ÇEKİŞMESİNİN SİMGESİ”
-Hukuksuzluk diyorsunuz lakin İmamoğlu da tek örnek değil. Ahmet Türk örneğini verdiniz. Ahmet Türk vazifeden alındı, yerine kayyum atandı. Sonra tahlil sürecinin başat aktörü olarak İmralı heyetine geldi, Bahçeli ile görüştü. Toplum açısından bu çok baş karıştırıcı. Bu çelişkilerle yol alınan süreç tam da bu nedenle toplumda istenen ölçüde benimsenmiyor.
Tam bilakis… Bahçeli ile Erdoğan ortasında bu husustaki restleşmenin somut örneği Ahmet Türk’tür tıpkı vakitte. Hem hukuksuzluğun hem de bu hususta Cumhur İttifakı içindeki uyuşmazlığın somut, heykelleşmiş örneği Ahmet Türk’tür. İmralı heyetine dahil edilmesi, proaktif rol oynaması, Bahçeli’yle görüşmesi lakin Erdoğan ile görüşen heyete dahil edilmemesi benim söylediklerimi kuvvetlendiriyor. Yani Ahmet Türk sıkıntısı burada hem keyfiliğin, hukuksuzluğun hem de Erdoğan’la Bahçeli ortasındaki restleşmenin somut delili.
“SÜREÇ BU SEFER BÖLGESEL VE KÜRESEL”
-Kürt probleminin tahlilinde bu kere farklı olan ne? Öcalan’la görüşmeler kesintilere karşın yıllardır var, tahlil süreci de denendi ve sonu yeterli bitmedi. Artık ne oluyor?
Bu seferki süreç bölgesel bir projeye bağlı. Yani Türkiye’nin sonlarını da aşan bölgesel bir düzenlemeye, bölgesel düzenleme üzerinden global bir düzenlemeye bağlı olarak gelişiyor. Daha evvelkiler biraz iç dinamiklerin, çatışmanın getirdiği bir şeydi. Yani 2013-2015’te sıkıntıyı kendi içimizde çözmeye çalışıyorduk. Batıdan da takviye olanlar vardı, mesela Amerika dayanak oluyordu. Bu sefer İngiltere, Amerika ve Fransa’dan bahsediliyor. Bunu Hakan Fidan da söyledi 2,5 devlet diye. Daha çok bir İngiliz projesi üzere görünüyor ve bir İngiliz projesiyse ciddiye almanız lazım.
-Yani bu süreci Türkiye kendi gereksinimi, kendi geleceği için mi yürütüyor yoksa bir şey dayatıldı ve bölgede bir rol mü üstleniyor? Toplumun bir bölümünde geçmişten de gelen yükler nedeniyle kolay kabaran bir tasa bu.
Bu sefer benim anladığım proje yani bunu Hakan Fidan da itiraf ettiğine nazaran, Suriye üç aşağı beş üst Türkiye’ye emanet edilmiş. Ama bu yalnızca Suriye’nin Türkiye’ye emanetinden ibaret değil. Kuzey Irak da o denli. Yani Irak aslında üçlü yapı içinde hiçbir vakit istikrara kavuşamaz. Asıl kıymetlisi bölgede İran’ın etkisizleştirilmesi üzerine ve Türkiye’yi avantajlı hale, güçlü hale getirme üzerine bir proje yürüyor. Yani Türkiye’nin de dahil olduğu proje, kabul ettiği, uyguladığı proje bu. Bu projenin de olağan sonuçlarından biri Türkiye’de Kürt meselesinin tahlili, Kürtlerle yeni bir anlayışla yola koyulmaları. Yani Türkiye kolay bir biçimde yalnızca içerideki sorunu çözmüyor. Yeni oluşan bölgesel dengelerin –İsrail’in güvenliği asla göz arkası edilemez bir şart— gereğini yapıyor.
Amerika’nın hali da İngiltere’nin bu projesinden yana ve bu proje de bölgede bir sistem kurmayı hedefliyor ve bu tertibin ana aktörü de Türkiye. Kuzeydoğu Suriye’deki Kürtlerin bu kadar yapan davranmasının sebebi de bu. Golani Türkiye’den bağımsızlaşmaya çalışıyor. Bu sebeple de oradaki Kürtler Türkiye için değerli.
Tam manasıyla yalnızca Türkiye’deki Kürtlerle değil, bölgedeki Kürtlerle yani Suriye’deki Kürtlerle, Irak, Iraklı Kürtlerle Türkiye bir baht paydaşlığı yapıyor. Yani Kürt sorunu diye bir sorunun kalmamasının ötesinde adeta Kürtlerle yeni bir ulus tarifi üzerinde uzlaşıyor Türkiye. Bu türlü bir şey açılıyor ve bunu da Bahçeli Türkgün’de yayınlanan makalelerinde anlattı aslında. Oradaki hukuk, özgürlükler, demokrasi vurguları aslında tahlil sürecinin anahtarı.
“ÇÖZÜM SÜRECİ BAHÇELİ İÇİN BİR FİKRİ SABİT”
– Hukuka dönüş MHP için de sorun olmaz mı, MHP için de bir handikap değil mi? Sinan Ateş davası ve MHP’ye yönelik savlar aklıma gelen birinci örnek mesela…
22 Ekim’den, hatta 1 Ekim’den itibaren Bahçeli hasta yatağında bile tahlil süreci üzerinde ısrar ediyor, geri adım atmıyor, tekrarlıyor, genişletiyor. Bunu siyasette bir fikri sabit olarak görebilirsiniz. Bahçeli buna odaklı. Bunun dışında rastgele bir şey düşünmesi ve yapması mümkün değil. Bahçeli’nin muhtemelen yapacağı şeyleri de buradan çıkartabilirsiniz. Bahçeli yalnızca buna oynuyor. Salt politik bir hal değil bu. Partisinin ve kendisinin siyasi çıkarlarına uygun bir tutum almıyor. Sanıyorum kendi his dünyasında bir siyasetçi olarak daha çok bir devlet adamı olarak bu türlü bir miras bırakmaya çalışıyor
Oradaki fırsatın ne olduğuna dair Devlet Bey’i aydınlatmışlar, ikna etmişler. Bölgedeki fırsatın ne olduğuna dair… Artık yalnızca tek istikamet, tek maksada hakikat ilerleyen ve bunu siyasi hesapların dışında götürmeye çalışan bir siyasetçinin sağa sola bir şeyler söylerken, metinlerini yorumlamaya çalışırken bu istikameti cetvel olarak alırsanız yanlış bir yorumda bulunmazsınız.
İmamoğlu davasının bir an evvel neticelenmesi gerektiğini söylediğinde dikkat ederseniz orada terör soruşturması ile ilgili argümanlara da göndermede bulunuyor. Yani Bahçeli için temel tasa, zemberek tahlil süreci. Bunun dışına çıkan hiçbir şeyi yapmaz, yapamaz.
-Yani şunu mu söylüyor ortağına? “Biz bir tahlil süreci işletiyoruz. Bu 19 Mart süreci, tutuklamalar, operasyonlar bu süreci sekteye uğratıyor. Bundan geri adım atman lazım. Ekrem İmamoğlu’nu hür bırak, biz işimize bakalım.” Bunu mu diyor?
Bahçeli’nin iradesinin ve tercihinin ötesinde burada ölçü almamız gereken şey şu. Siyasi soruşturmaların, siyasi tutuklamaların olduğu bir ülkede, yani muhaliflerinizi siz rehin olarak alıyorsunuz, cezaevine atıyorsunuz. Gazetecileri bunun için alıyorsunuz, atıyorsunuz. Bu türlü bir ülkede tahlil süreci yürümez. Tahlil süreci diye bir şey olmaz. Yani Kürtlere “Sizi eşit ve onurlu vatandaşlar olarak, bu ulusun bir modülü olarak bağrımıza basacağız ve yolumuza devam edeceğiz” dediğiniz vakit öbür tarafa arkanızı dönüyorsanız hiçbir yere gidilmez.
-Ama aslında kamuoyunda, toplumda bu tahlil sürecinin beklenen ölçüde dayanak bulamamasının nedeni tam da bu değil mi? Yani sizin özetlediğiniz tablo bir yanda, İmamoğlu’nun avukatının avukatının bile gözaltına alındığı tablo öteki yanda. 19 Mart sürecinde gelinen noktadan Erdoğan’ın geri adım atması mümkün mü?
Adliyedeki grubun yürüttüğü, rutine bağladığı işlerle saraydaki pazarlıkları farklı pahalandırmak lazım. Devlet Bahçeli’nin başı çektiği tahlil süreciyle ilgili toplumda önemli bir muhalefet yok. Devlet Bahçeli yalnızca kendi tabanını değil MHP’ye bakarak istikamet belirleyecek olanları da domine etti, onları denetim altına aldı. 19 Mart süreci için durum bu türlü değil.
-CHP’nin tavrı?
Çözüm sürecine en geç uyanan da CHP oldu. Sonradan ikna oldu. Bu siyasi parti projesi değil. Bu devlet projesi. Cumhuriyet Halk Partisi’nin ikna olmasının sebebi de bu. CHP’nin hali işin başında tam manasıyla ikircikli bir haldı.
Cumhuriyet Halk Partisi’nde akıllı adamlar var, diplomatlar var. Güvenlik hususlarıyla uğraşanlar var. Suriye’deki gelişmeleri yakından takip eden, bunun nereye gerçek gittiğini bilenler vardır. Yani devlet hassasiyetleri, devletin hassasiyetleri, devletin çıkarları konusunda bana sorarsanız CHP AK Parti’den çok daha hassas.
-CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in çözüm sürecine ait birinci günlerdeki temkinli iyimserliğin müspete geçmiş olması devlet dediğiniz şeyin bir bildirisi mı? Yoksa günlük pratik bir siyaset okuması mı?
Devletten iletiler muhtemelen gidiyordur. Zira ana muhalefet partisine devletin istihbarat üniteleri bu hususları aktarıyordur. İbrahim Kalın’dan da, Hakan Fidan’dan da gidiyordur ancak daha değerlisi tahlil sürecinin yaratacağı iklimin Cumhuriyet Halk Partisi için de ne kadar elverişli olduğunu görmüş olmaları.
-Çözüm sürecinin Erdoğan açısından planlanan bir sonucu da muhalif bloğu bölmek, Kürt siyasi ile CHP ortasına aralık girmesi, ayrışma yaşanması değil miydi? Bu yorumlara katılır mısınız?
Söylediğiniz çok konuşulan, çok tartışılan bir tez lakin, siyasetin inceliklerini ve Erdoğan’ın ne çeşit taktiklerle hareket ettiğini hatırlayalım. 1 Ekim’de Bahçeli gitti DEM küme başkanvekillerinin elini sıktı. Sonraki gün Erdoğan küme konuşmasında “Bahçeli’nin bu çıkışını çok bedelli buluyorum.” dedi. Bunu daha evvel de söylemiştim, Erdoğan kendi denetiminde istediği üzere sündürebileceği ve o bahsettiğiniz hesaplara uygun bir formda Kürt siyasetini, kullanabileceği bir oyun alanı hazırladı. Bahçeli’ye de ona nazaran bir rol verdi. Bahçeli bunu gördü, fark etti, anladı ve 22 Ekim’deki çıkışını yaptı. Kime karşı yaptı? Erdoğan’a karşı yaptı. Bakın Kürtlere karşı yahut kendi tabanına karşı değil, Erdoğan’a karşı yaptı ve Erdoğan da onun atağını gördü. Ahmet Türk’ün yerine kayyum atadı. Tam olarak Bahçeli’ye bir yanıttı.
-O vakit şunu mu konuşmalıyız: Tahlil süreci Erdoğan’a karşın başladı…
Evet karşın… Bakın Türkiye’yi yöneten bir otokrat var. Bu otokratın keyfi yetkilerini engelleyecek olan şey hukuk.
-Ama bu otokrasiye ulaşan tertip kurulurken de başat aktör Bahçeli değil miydi? 2015’te tahlil masası dağılınca Bahçeli apayrı bir siyasi hatta geçti. Erdoğan’a Başkanlık yolunu o açtı. Yani Bahçeli’nin aslında bu rejime birinci harcı atan isim olduğunu söyleyebiliriz. Artık bir manada sizin söylediğiniz senaryo gerçekleşirse bu rejimi yıkan da tekrar farklı bir çizgi üzerinden Bahçeli mi olacak? Bir de şu var. Bahçeli şu anda partisinin oy oranının ötesinde bir güce sahip. Seçim sonucunda bu gücünü de kaybedecek, tahminen baraj altında kalacak ve partisi Meclis’e bile giremeyecek. Bahçeli bunu mu göze alıyor?
Evet, 2002’de bunu göze aldı. Koalisyon ortağıyken erken seçim çağrısı yaptı seçimde partisi baraj altında kaldı. Yani sorunuzun yanıtı bu. Şu anda da süreç için her şeyi, iktidarını bile kaybetmeyi göze almış.
Hep 2013-2015 tahlil sürecine endeksli düşünüyoruz. Benim muhakeme üslubum külliyen nedensel ilgiyi kurmaya yöneliktir. Gazetecilerin çok kullandığı 5N1K aslında bir siyaset tarifidir. Bu Ferdinand Lassalle’nin “kim, neyi, nerede, ne vakit, nasıl ele geçiriyor?” sorusudur. Nedensel alakaları kurup bunlardan öngörüler çıkartmaktır siyaset biliminin işi. Artık birinci adım şu: Her şeyin önünde, her şeyi peşine takıp sürükleyen ana lokomotif tahlil süreci. Bu, devletin beka sorunu. Devletin bölgedeki gücü, nüfuzu, her şey buna bağlı. Bu lokomotifin sürüklediği vazgeçilmez vagon da hukuk. Hukuk olmadan bu süreç yürümez. Yani hukuk olmadan, bu ülkenin %10’unu oluşturan ve hiçbir vakit iktidara gelme talihi olmayan Kürtleri devletin isteği alınmış ortağı haline getiremezsiniz. Artık hukuku bir mecburiyet olarak alırsanız bu Erdoğan’ın otokrasisinin sonu demek. Hukuka riayet eden bir adam canı istediği vakit istediği adamı mahpusa atamaz. Kaşının üzerinde gözü var diye cezalandıramaz. Bu baskı ortamının ortadan kalkması demek otokrasinin kullandığı baskı araçlarının elinden alınması demek. Olağan hukuk devletinde bir cumhurbaşkanı neleri kullanabiliyorsa yahut iktidar sahibi ne yapabiliyorsa buna dönmek demek. Mesela bu söylediğimizin vazgeçilmez koşullarından biri de yargı bağımsızlığı. Yargının kesinlikle bağımsız olması lazım. Şu anda yargının bağımsız olmadığını otokrasi gözümüzün içine sokuyor. “Bu işler benim lafımla oluyor, benim keyfime nazaran oluyor” diye…
“ERDOĞAN İÇİN İKİ SEÇENEK VAR”
Şimdi Erdoğan için iki seçenek var. Bir tanesi hukuka dönmek ve kendi otokratik yetkilerini sonlandırmak. İkincisi de sonuna kadar memleketi kan gölüne çevirip iktisat ne kadar batmış, ne olmuş hiç umursamadan kendisini padişah üzere konumlandırarak devam etmek.
-Toplumun büyük bir bölümü ikincisinin olacağından korkuyor fakat sizin öngörünüz birinciden yana…
Hayır, ikisi de Erdoğan için iki ucu pis değnek. Yani üst tükürseniz bıyık, aşağı tükürseniz sakal örneği üzere. Zira birincisinde Erdoğan’ın iktidarı sona eriyor, ikincisinde de bu ekonomik koşullarda iktidarını sürdüremiyor, Kürt sorunu çözülemiyor, Türkiye çatışmacı bir toplum oluyor. Çok ağır bedeli var. AK Parti esnaf geleneğidir, her şeyden korkarlar. Bu türlü bir şeye cüret edemezler ve buradan çıkardığım sonuç benim o vakit üçüncü bir alternatifi devreye sokmak lazım. Bu adam sonuçta gerçekçi bir adam. Oturur, mevcut siyasi sistemin dışında yeni bir alternatif arar. Ya yarı başkanlık sistemine ya parlamenter sisteme dönüş üzere. Parlamenter sistem Erdoğan’ı da AK Parti’yi de koruyor. Yani seçimi kaybetse de koruyor. CHP ile bu türlü bir uzlaşma arayışına girebilir.
ERDOĞAN KAYBEDECEĞİ SEÇİME GİRER Mİ?
– Her hafta önümüze birkaç başka anket geliyor ve o anketler istisnasız tamamı, AK Parti’nin oyunun yüzde 30 bandına gerilediğini gösteriyor. ‘Seçim yapmamak’ ya da ‘kaybedeceği seçimi yapmamak’ Erdoğan açısından bir mümkünlük mı? Ya da şöyle sorayım Erdoğan kaybedeceğini bildiği bir seçime girer mi?
Şimdi olağan vaktinde yapılacak seçimin bana sorarsanız hiçbir mantığı yok, makul açıklaması yok. Zira Türkiye’nin sorunu iktidar sorunu. Gerçek olarak iktisat, erken seçim kararı alındığı andan itibaren rahatlayacak. Siz artık iktisat üzerinde, ülke üzerinde ağır bir yüke dönüşmüşsünüz iktidarınızla. Ülke sizi kaldıramıyor, ülke sizi taşıyamıyor. CDS puanını düşürmeniz imkansız. İktisattaki itimadı yok etmişsiniz. Faizleri düşürmeniz bile imkansız, Mesela 19 Mart operasyonları üzere her şeyi altüst edecek maceralara girişiyorsunuz. Bütün bunların hepsini dikkate aldığınız vakit erken seçime gitmek en mantıklı çıkış.
-Peki bu türlü bir çıkışa iktidar niçin yanaşır? Sizin dediğiniz üzere elindeki gücü kaybedecek.
Bir emeklilik projesi olarak evet der. Mirasını kurtarmak, kendisinden sonraya bırakacakları için evet der. Seçim 2028’de yapılırsa AK Parti diye bir parti kalmaz muhtemelen, çok ağır şeyler yaşar Türkiye. Bir müddet daha iktidarda kalır lakin bıraktığı mirasın yekun hanesindeki bedel artar. Erdoğan kaybedeceği bir seçime girer mi? Yani o seçim için bir sürü seçenek var. Seçime girmez, yerine bir oburunu halef bırakır, parlamenter sisteme geçip meclis tarafından seçilen sembolik bir cumhurbaşkanı olarak hayatının geri kalan kısmını garanti altına alır.
-İmamoğlu’nun diplomasını alıyorsun, yasaklıyorsun, cezaevine atıyorsun. Nereden baksanız, en erken iki sene sonraki bir erken seçim konuşulurken neden bu türlü bir atak yapıldı? Artık Erdoğan’ın önünde iki sene yönetilmesi çok sıkıntı bir süreç var. Rakibinizi ekarte ediyorsunuz ancak iktisadın istikrarlarının bozulacağını biliyorsunuz. Bunları bilmeden yapmış olamaz. Ayağına makineli tüfekle ateş açarken bütün bunların sonuçlarını öngörüyordu kesinlikle. O vakit gündeme şu geliyor: Planlanmış bir baskın seçim mi geliyor?
Bu kaideler altında yani baskın seçimi yapsa kaybeder. Eminim kaybeder. Fakat iki yıllık süreci yönetemeyeceğini de görmüş olması lazım. Buna karşın neden yapar? İmamoğlu’nu neden seçime 2 yıl varken aldı demek istiyorum. Ben biraz tahlil süreci üzerine aldığını düşünüyorum. Şöyle bir plan üzerinde ilerlediler. Ekrem İmamoğlu içeri alınacak, İBB’ye kayyum atanacak, Cumhuriyet Halk Partisi’ne de kayyum atanacak, CHP bölünecek. Bu senaryodan bir erken baskın seçim çıkar Erdoğan’ın kazanacağı bir alternatif olarak. İki sene çok rahat edeceği bir evreyi de yakalamış olabilir. Bu türlü bir proje üzerinde çalıştılar lakin dediğim üzere birinci gün o proje çöktü. O yüzden bu saatten sonra erken seçime gitmesinin, erken seçim atağı yapmasının yalnızca ve yalnızca şöyle bir açıklaması olabilir: Tamam ben kaybediyorum da elimdekileri toplayayım ve bunları koruma edeyim. Hiç olmazsa sonrası için bana bir, muhafaza duvarı oluştursun.
-Yeniden tahlil süreci problemine dönersek… Devletle entegre olmaktan kelam ediliyor. Yani siz istediğiniz kadar hukukî hakları verin de devleti açmanız lazım. Bu da takımları açmak demek aslında.. Yalnızca kayyum atamama, seçilmişlere garanti ötesinde, yargısı, idaresi, bürokrasisinde de artık Kürtlerin bu kimlikleriyle yer alması beklentisi…
Hukuk, hukuka dönüş aslında onu da kapsıyor. Artık, psikoloji evresindeyiz. Yani psikolojiyi düzeltme, psikolojiyi onarma evresindeyiz. Mesela Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucu ideologlarından biri Ziya Gökalp’tir. Yani 1924’te ölüyor lakin o Türkçülüğün Esasları kitabı cumhuriyetin de temel iskeletidir. Ziya Gökalp’in bir kelamı var. Diyor ki “Kürt’ü sevmeyen Türk, Türk değildir. Türk’ü sevmeyen Kürt, Kürt değildir.” diyor. Bu psikolojiyi, inanç ortamını oluşturduğunuz bunun üzerine inşa edilecek anayasal tertibin çok kolay kurulacağı kanaatindeyim. Yani istediği kadar da konuşulsun, tartışılsın, sorun çıkmaz. Şu anda tahlil sürecine tek pürüz Erdoğan. Erdoğan tek başına mani oluyor ancak bir de ulusalcılar var. Onlar da süreç önünde mahzur.
– Erken seçim açıklamanıza Bahçeli şu karşılığı verdi: Erken seçim palavra ve yaygarasıyla partimizi tartışmaya yeltenen, küçücük akıllarıyla niyet okuyuculuğuna teşebbüs eden çürüklerin hevesleri boşunadır. Milliyetçi Hareket Partisi’nin ve Cumhur İttifakı’nın kararı mutlaktır, seçimler vaktinde yapılacak ve bundan da asla taviz verilmeyecektir.” Erken seçim konusu kapandı mı? Ve ‘çürükler’ kim sizce?
Erken seçim konusu benim için kapanmadı. O açıklamaya aslında biraz ben mecbur bıraktım Devlet Bahçeli’yi. Zira bunu söyleyerek Erdoğan nezdinde erken seçim konusunda kendi pozisyonunu göstermiş oldu. Yani “Bu adamın bizimle bir alakası yok” diyerek erken seçimi ben istemiyorum demiş oldu ancak ben şahsî olarak hala erken seçimin kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum. Bahçeli’nin ‘Çürükler’ kelamını de üzerime alınmadım zira Bahçeli aslında ortağına bildiri veriyor, erken seçim istemediğini benim üzerimden söylüyor. Yani benim Devlet Bahçeli’ye çok derin hürmetim ve sevgim vardır. Bizim eski ağabeyimizdir. Bize bu cins zılgıtları çekme, fırçaları çekme hakkı da vardır abi olarak. O yüzden sesimi çıkartmıyorum.