Çinli BYD firması ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında, Türkiye’de yatırıma yönelik mutabakat, temmuz ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde imzalanmıştı.

Ancak BYD şirketi hakkında kıymetli tezler ortaya atıldı. Değerli argümanları Deutsche Welle yayınladı.

23 Aralık’ta, Brezilya’daki iş güvenliği denetçileri, Çin merkezli BYD’nin Bahia eyaletinde inşa edilen fabrikasında insanlık dışı çalışma şartlarını tespit etti. Teftişte, 163 Çinli çalışanın köleliği andıran kaidelerde çalıştırıldığı ortaya çıktı.

KÖLE Mİ EMEKÇİ Mİ?

Denetimlerde, Jinjiang kümesinin personellere sağladığı yurtlarda yatak olmadığı, yüzlerce emekçi için sadece birkaç hijyenik olmayan tuvalet bulunduğu ve personellere yemeklerini saklamaları için buzdolabı bile temin edilmediği belirlendi. Emekçilerin pasaportlarına el konulduğu ve maaşlarının sırf %40’ının Çin para ünitesi üzerinden ödendiği, geri kalanının ödenmediği tez edildi.

Öte yandan Jinjiang kümesi, Çinli emekçilerin, parmak izlerini bastıkları bir basın açıklamasını okudukları bir görüntü yayınladı. Görüntüde çalışanlar, “haksız biçimde ‘köleleştirilmiş’ halinde damgalanmanın çalışanları derinden yaraladığı” ve “Çin halkının onurunu önemli biçimde zedelediği” tarafında kelamlar sarf etti.

İNŞAAT DURDURULDU

Brezilyalı yetkililer, durumu “köleliği anımsatan” şartlar olarak nitelendirerek inşaatı durdurdu. Personeller otellere yerleştirildi, tazminatları ödendi ve Çin’e geri gönderildi. Brezilya hükümeti, olay sonrası BYD’ye süreksiz çalışma vizeleri vermeyi durdurdu.

ÇİN DIŞ MİHRAKLARI SUÇLADI

BYD ve Jinjiang suçlamaları reddederek durumu “dış mihrakların karalama kampanyası” olarak nitelendirdi. BYD, Brezilya makamlarıyla iş birliği yaptığını ve insan haklarına hürmet duyduklarını açıklasa da, Brezilya’daki olay Çinli şirketlerin yurt dışı yatırımlarındaki personel siyasetlerini tartışmaya açtı.

Çin toplumsal medyasında, ülkede, milletlerarası standartlara nazaran “köleliği anımsatan” şartlarda çalışan çok sayıda çalışanın olduğu iletileri paylaşıldı.

Weibo kullanıcılarının iletileri ortasında, şu paylaşımlar da yer aldı:

“Brezilya’nın yanındayım. Çinli personeller de acımasız biçimde sömürülüyor. Yurt içindeki şirketlerin personellere insan muamelesi değil makine muamelesi yaptığını düşünüyorum.“

Çin istihdam pazarı, “996” ismi verilen çalışma kültürü nedeniyle makûs bir prestije sahip. Kelam konusu 996 uygulaması, iş hukukuna ters olmasına karşın yaygın olan, sabah 9’dan akşam 9’a haftada 6 gün çalışma pratiğinden geliyor. Bilhassa teknoloji dalında kelam konusu ihlale rastlanıyor.