Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) Küresel Haklar Endeksi 2025 raporunu yayımladı. Dünya genelinde personel hakları ihlallerini ortaya koyan kapsamlı rapor emekçiler ve sendikalar açısından küresel ölçekte derinleşen bir krize işaret ediyor.
Rapora nazaran endeks, Avrupa ve Amerika’nın 2014’ten bu yana en makûs puanlarını aldığına; söz özgürlüğü, toplanma hakkı, toplu pazarlık ve grev hakkı üzere temel özgürlüklerde ciddi gerilemeler yaşandığına dikkat çekiyor. 151 ülkeden sırf yedisi en yüksek puanı alabilirken, ortalama ülke skorları beş bölgeden üçünde berbatlaşmış durumda.
TÜRKİYE: EN MAKÛS 10 ÜLKE ARASINDA
ITUC Endeksi’nde Türkiye, 2025 yılında da personeller için en berbat 10 ülke ortasında yer aldı. Rapora nazaran Türkiye’de;
-
Sendikal nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar yaşanıyor,
-
Toplu pazarlık hakkı engelleniyor,
-
Sendika üyeleri ve yöneticileri keyfi biçimde tutuklanıyor.
-
1 Mayıs 2024’te İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 200’ün üzerinde kişi gözaltına alındı. 2 Mayıs’ta 29 kişi daha tutuklandı. Polis, şovlara gaz bombası ve plastik mermiyle müdahale etti.
-
DİSK/Dev Sağlık-İş, 10.000 üyesini temsilden dışlayan bir kararla toplu pazarlık hakkını kaybetti.
-
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da dahil olmak üzere birçok üyenin üyeliği keyfi olarak düşürüldü.
TUTUKLAMALAR VE BASKILAR
-
DİSK Genel Lider Yardımcısı Remzi Çalışkan, Genel-İş Başkanı Kemal Göksoy ve eski temsilci Serdar Ekingen, 15 yıl öncesine dayandırılan suçlamalarla tutuklandı.
-
DİSK/Sosyal-İş üyesi ve toplu pazarlık uzmanı İsmet Arslan, kanser tedavisi gördüğü periyotta cezaevine kondu.
-
2025 Mart’ında Arslan ile birlikte Eğitim-Sen üyeleri Yusuf Eminoğlu ve Giyasettin Yiğit hür bırakıldı. Lakin yargılamaları sürüyor.
DÜNYADA DURUM: HAK İHLALLERİ DERİNLEŞİYOR
Dünyada hak ihlallerinin giderek derinleştiğine vurgu yapılan raporda, dikkat çeken bilgilere yer verildi.
– Personellerin %72’si adalete erişemiyor (2024’te bu oran %65’ti).
– Grev hakkı, ülkelerin %87’sinde ihlal ediliyor.
– Sendika kurma hakkı %74, toplu pazarlık hakkı %80 oranında engelleniyor.
– Söz ve toplanma özgürlüğüne yönelik taarruzlar rekor düzeye (%45) ulaştı.
ITUC’DEN DAVET: DEMOKRASİ İÇİN ÇABA, HERKES İÇİN ADİL GELECEK
ITUC, yayımladığı raporda “Herkes İçin Adil Bir Gelecek İçin Demokrasi” kampanyasını ilan etti. Devletlerin ve şirketlerin emekçilerin haklarına karşı yürüttüğü baskılara karşı tüm sendikaları küresel dayanışmaya çağırdı.