D vitamini
D vitamini, karaciğerde, iskelet kasında ve yağ dokusunda depolanan, kemik oluşumunda büyük değere sahip kalsiyum ile fosforun emilmesi ve bedende tutulmasına yardımcı olan, yağda çözünen bir vitamin cinsidir. Bitkisel kaynaklardan elde edilen D2 ile cildin güneşin UVB ışınlarına maruz kaldığında alınan D3 formu olarak iki çeşidi bulunur. Bağırsaklardan emilerek, bağlayıcı proteinler aracılığıyla karaciğere ulaşan bu vitaminler, D vitaminine dönüştürülür. Kemik mineralizasyonu, kas işlevi ve bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için hayati bir değere sahiptir; ayrıyeten ruhsal sıhhat üzerinde de tesiri vardır.
İlki cildin vitamini kendisinin üretmesi, ikincisi diyet ve sonuncusu da vitamin desteği olmak üzere, bedende muhtaçlık duyulan D vitamini üç yolla alınır. Güneş ışınlarına maruz kalındıktan sonra D vitamini ciltte doğal bir formda sentezlenir. Fakat güneş ışınlarına çok fazla maruz kalınması sonucu cildin yaşlanması ve kanser üzere risklerden ötürü, çoklukla başka yollar tercih edilir.
Güneş ışınlarına gereğince maruz kalmamak, koyu cilt pigmentine sahip olmak, yağlı balık üzere besinlerin az ya da hiç tüketilmemesi, böbrek yahut karaciğer yetmezliği, ilaç kullanımı, lenfoma üzere kanser tipleri, aile hikayesinin bulunması yahut çocuklukta raşitizm hastalığına yakalanmış olmak D vitamini eksikliğinin en yaygın nedenlerindendir.
Kas ve kemik ağrıları, bağışıklık sisteminin zayıflaması (daha sık hasta olma) halsizlik, kas güçsüzlüğü, yorgunluk, daima üşüme hali, saç dökülmesi, solgun cilt rengi, el ve ayaklarda karıncalanma, uykusuzluk, baş ağrısı ve depresyon üzere ruh hali değişiklikleri, acıya karşı artan hassasiyet ile iştah kaybı D vitamini eksikliğinin belirtilerindendir. Bununla birlikte, bazen D vitamini eksikliği bulunmasına karşın rastgele bir belirti görülmeyebilir. Uzun periyodik ve çok D vitamini eksikliğinde, kemik yoğunluğu kaybı, kemik erimesi ve kırık oluşumu görülebilmektedir. Ayrıyeten, kanser, kronik yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, romatizma ve kalp hastalıklarını da tetikleyebilmektedir.
Yaşlandıkça cildin D vitamini üretme kapasitesi azaldığından, yaşlı bireylerde gençlere nazaran daha az D vitamini bulunabilir. Ciltteki melanin ölçüsü da (cilt, saç ve göz rengini belirleyen, cildi UV ışınlarına karşı koruyan pigment), D vitamini üretiminde tesirlidir. Koyu cilt rengine sahip bireylerde melanin daha fazladır, bu pigment UVB ışınlarını emer ve D vitamini üretimin azalmasına yol açar.
En değerli D vitamini kaynağı olan güneş ışınları haricinde, kırmızı et, karaciğer, somon, uskumru, ton ve sardalya üzere yağlı balıklar, süt ve süt eserleri, maydanoz ve yumurta sarısı D vitamini açısından varlıklı besinlerdendir.
Yağda depolanan ve idrar ile atılamayan D vitamini kesinlikle doktor kontrolünde alınmalıdır. Vücudun gereksiniminden fazla alınan D vitamini, böbrek ve kalp yetmezliğine, böbrek taşı oluşumuna, hipertansiyona, eklem kireçlenmelerine neden olabilmekte, kemik ağrıları, sersemlik, ağız kuruluğu, kabızlık, daima baş ağrısı, susuzluk, kas ağrısı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma ve sistemsiz kalp atışı, cinsel isteksizlik, idrarda bulanıklık, gözlerin ışığa karşı hassas olması formunda görülebilmektedir.
Sağlıkla kalın !..
