Dünyanın en akıllı şahsı olduğuna çok inanmış olsa da Donald Trump’ın bilhassa Çin’i gaye alan vergi düzenlemesi aksi tepeceğe benziyor. Bizdeki kimi şaşkınların globalleşmenin sonunu getireceğini sandıkları için pek övdükleri Trump’ın hayalleri suya düşebilir. Dün kendisine karşı çıkmayan ülkelere 90 gün mühlet vererek gümrük tarifeleri konusunda önemli bir geri adım da attı aslında.
Küreselleşmenin sonu gelsin alışılmış ama Çin Devlet Başkanı Şi Cin Ping’in ortalarında BMW ile AstraZeneca’nın da bulunduğu 40 çokuluslu şirketin önderleriyle toplantı yapmasına bakılırsa pek de sonu gelecek üzere görünmüyor. Şi, Çin’de son birkaç yıldır düşen yabancı yatırımları arttırmaya, Trump’ın birçok Çin malına uyguladığı gümrük vergilerini dengeleyecek yeni münasebetler kurmaya çalışıyor uzun vakittir. Bu uğraşlarını hızlandırdığını söylemeye gerek yok.
Sözkonusu toplantı 28 Mart’t a yapıldı, biliyorsunuz. Şi burada “pazara erişimi uygunlaştırma sözü” verdi görüştüğü başkanlara, Çin hükümeti ile ortalarındaki bağlantı sınırlarının açık olduğunu da vurgulayarak. Çin iktisadı bu yılın başlarında beklenenden daha düzgün durumda seyretti. Hasebiyle Trump’a karşı bir tavır alması daha kolay. Ülkenin sanayi üretimi Ocak ile Şubat’ta yüzde 5,9 oranında arttı. Kredi büyümesi de toparlanıyor, bu da Çin’de işletmelerin büyüyor olduğunun işareti. Tüketici harcamalarını gösteren kıymetli bir ekonomik gösterge olan perakende satışlar da bu yılın Ocak ile Şubat aylarında geçen yıla kıyasla yüzde 4’e varan oranlarda artış gösterdi.
Çin, yıllarca altyapı, imalat, emlak piyasasındaki ekonomik kesimleri canlandırmak için ucuz kredilere, sübvansiyonlara bel bağlamıştı. O periyotlar artık geride kaldı. Çin çok mal üreten bür ülke. Bunları satabileceği bir pazar olarak görüyordu batıyı. Lakin Trump’ın son kararı nedeniyle Çin mallarının tüketimi düşecek muhtemelen. Şayet örneğin AB de Trump’ın yaptığı üzere kararlar alırsa Çin’in batıdaki stışlara olan umudu gerçekleşmeyebilir.
O vakit satışları arttırması için iç tüketimi teşvik etmesi gerekecek Çin’in.Bunun bir ekip zorlukları var. Tüketici itimadını arttıracak teşebbüsler yapması gerekiyor katiyen. Çin Eylül 2024’te bir teşvik paketi hazırlamıştı. Daha fazlasını yapacak artık. Çin Başbakanı Li Qiang, Mart 2025 başında, 2025 yılı için iç tüketimi güçlü bir formda artırmaya yönelik bir “özel hareket planı” kelamı vermişti. Bunlar piyasa sakinliğinin güzelleşmesine yardımcı oldu doğal.
Çin, üretimde “taklit eden” bir ülke malum. ABD Çin’in yarı iletken, yapay zeka teknolojilerine erişimine kısıtlamalar getirmeye karar verdiğinde Çin’in zorlanacağı sanılıyordu. Lakin bu kısıtlamalara karşın Çin, bu yılın başlarında tanıtılan DeepSeek ile kendine ilişkin son derece yetenekli bir yapay zeka modeli geliştirmeyi başardı. Bu yapay zeka ihtilali maliyetleri düşürebilir. Bu da finans kesiminde verimliliğin artacağı manasına geliyor.
Trump giderek daha müdafaacı tavırlar sergilerken Çin tam karşıtını yapıyor. Trump’ın gümrük tarifeleri konusundaki olumsuz tavrı Pekin’in daha fazla ülkeyi Çin’de iş yapmaya çağırmasına yol açabilir. Davete olumlu uanıt gelme ihtimali de oldukça yüksek.
Girdiği anlamsız ticaret savaşıyla Çin’I zayıf düşürmeye çalışırken ülkesini Çin karşısında dezavantajlı duruma düşürebilir Trump.
Yani bir mecnun olarak attığı taşın peşinden kuyuyu boylayabilir ABD Lideri.
İyi de olur.
Kimse de üzülmez.
Şaşkın Türk nasyonalsosyalistlerinden öteki alışılmış.