Çay üreticisi böyle isyan etti! “Bir paket cips kadar değerimiz yok mu?”
Artvin’in Kemalpaşa ilçesinde çay üreticileri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan 2025 yılı yaş çay alım fiyatı olan 25,44 liraya reaksiyon gösterdi. Üreticiler, artan maliyetler karşısında bu fiyatın geçimlerini sağlamaya yetmediğini belirterek yetkililere davette bulundu.
Çay üreticisi Meliha Balcı, belirlenen fiyatın hayat pahalılığı karşısında yetersiz olduğunu vurguladı. Balcı, “Çay bizim alın terimizdir. 25 lirayla bugün çarşı pazarı birlikte gezelim. Ne alabiliriz, ne yapabiliriz? 25 liraya iki ekmek bile alamıyoruz. Çocuğun okul masrafı, meskenin mutfağı…” kelamlarıyla yansısını lisana getirdi.
Eskiden bir çay döneminde mesken ve otomobil alabildiklerini söyleyen Balcı, artık işçilikten gübreye kadar tüm sarfiyatların üreticiyi ziyana uğrattığını tabir etti. Balcı şöyle devam etti:,
“Eskiden biz bir dönem çayla hem konut alırdık hem otomobil; çocuklarımızı okuturduk. Yani bütün gereksinimlerimizi karşılayabiliyorduk. Artık neyle karşılayalım? […] Haydi biz bırakalım, kendileri gelsinler toplasınlar, yaşasınlar bu hayatı. […] Kaç büyükler geçti bu ülkenin başından lakin bu derece olmamıştı.”
“BİR PAKET CİPS 50 LİRA”
Üretici Aydın Aydın ise temel tüketim eserlerinin çaydan daha değerli hale geldiğini söyledi:
“Kesinlikle kabul etmiyoruz. Bugün 30 gram bir paket sigara 80-100 lira. 25 lira nedir? Bir AKP’li vekil 25 lirayla bir şey alabiliyorsa gelsin, bize de söylesin. Biz de onların marketinden alışveriş yapalım. 25 lira nedir? Bir paket cips 40-50 lira. Bizim çayımız, emeğimiz bir cips kadar etmiyor mu? Bu türlü şey olur mu? Asla kabul etmiyoruz”
“BİR PAKET MAKARNA 38 LİRA”
Aydın, çayın maliyetine de dikkat çekti:
“Bana diyorlar ki, çayı kısa topla! Ancak kısa toplarsam ziyan ediyorum. Bugün bir makarna 38,5 lira. Evet, hakikaten ziyan ediyoruz. Bana diyorlar ki, ‘5 ton çay topla’. Lakin ziyan ediyorum! Personellik bedeli yüksek. O vakit verilen fiyatın artması lazım.”
Başka bir üretici de emsal meselelere dikkat çekti. Geçen yıl da misal problemler yaşandığını belirten üretici, şöyle konuştu:
“Geçen sene de böyleydi. ‘Parayı ne yapacaksınız’ diyorlardı. Fakat esasen istesek de vermezler. Para kendilerine lazım. Desteklemeleri de kaldırmışlar. Bize 35 lira verseler bile yetmez. Zahmeti var, personelliği var. Personeller 12 lira istiyor. Artık Allah’a kaldı işimiz. 35 lira bile kurtarmaz. Evet, biz 40 lira isteriz lakin veren kim”
Kemalpaşa Belediye Başkanı Erhan Yılmaz da üreticilere takviye vererek, çayın kilosunun en az 30 lira olması gerektiğini belirtti.
Yılmaz, “Biz de yaptık bu hesaplamayı. Ortalama 4 ton çay alan bir meskene, en az taban fiyatın girmesi için çayın kilosunun en az 30 lira olması gerekiyor” dedi.
Çaydan elde edilen gelirin tümünün üreticiye kalmadığını vurgulayan Yılmaz, budama, gübre ve personellik üzere maliyetlerin büyük bir kısmını oluşturduğunu söyledi:
“Bütün bunları yaptığınızda, kendiniz toplasanız bile gelirinizin üçte biri gidiyor zati. Maliyetler çok yüksek. Bu yüzden fiyatın en az 30 liranın üzerinde olması gerekiyor. Üretici arkadaşlarımızın söyledikleri sayılar son derece gerçek.”
