Anadolu’nun 800 yıllık geleneğini devam ettirdiler
BUÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Kısmı kısmında tahsil gören birtakım öğrenciler, üniversitesinin Koyunculuk Ünitesi’nde istekli olarak çalışıyor. Burada hayvanların beslenmelerinden doğumlarına kadar her etabıyla ilgilenen öğrenciler, teorik eğitimlerini pratiğe döküyor. Çiftliğin paklığını de kendileri yapan istekli öğrenciler, hastalanan hayvanlarla da özel olarak ilgileniyor.
Gönüllü öğrenciler, Anadolu’da 800 yıllık gelenek olan koyunları dış parazitlere karşı özel hazırlanmış ilaçlı havuzlarda yıkama sürecini yapıyor. Yaklaşık 200 küçükbaş hayvanın öğrenciler tarafından havuza tek tek sokulduğu anlar ise ortaya farklı imgeler çıkardı.
“800-900 YILLIK BİR GELENEK OLAN KOYUN YIKAMAYI GERÇEKLEŞTİRDİK”
Öğrencilere eğitimin yanında gelenekleri de öğretmeyi amaçladıklarını ifade eden BUÜ Veteriner Fakültesi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hakan Üstüner, şöyle konuştu:
“Bugün Koyunculuk Ünitesi’nde yaklaşık 800-900 yıllık bir gelenek olan koyun yıkamayı gerçekleştirdik. Bunun 2 sebebi var. Bir tanesi Anadolu’da kırkım öncesi ve kırkım sonrası, yani üzerindeki yapağıyı almadan evvel ve sonra dışkının temizlenmesi, ektoparazit dediğimiz pire, kene üzere parazitlerin uzaklaştırılması ve hayvanın yapağısının temizlenmesi hedefiyle yapılır. Daha sonra teknolojinin gelişmesiyle pompayla, elektrikli pulsatörle yapılabilir hale gelse de eski gelenekler her vakit daha kalıcı, daha âlâ. Zira hayvanın büsbütün suyun içine girmesiyle koltuk altları, kulaklarının içine varıncaya kadar ilaçlı solüsyonla temizlenmiş oluyor. Ektoparazit dediğimiz bit, pire ve kenelerden de uzaklaşmış oluyor.”
“GENÇ VETERİNER DOKTOR ADAYLARINA ANLATMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Koyunun birinci kırkıldığında alınan tüye yün, daha sonraki kırkılmasındaki tüye yapağı dendiğini söyleyen Prof. Dr. Üstüner, şu sözleri kullandı:
“Yapağı evvelce çok pahalı bir eserken, bugün pamuk, elyaf nedeniyle eski değeri yok. Lakin aslında yapağı hem doğal olması hem insan üzerindeki elektriği alması nedeniyle insan ömründe daha sağlıklı bir giysi ham hususu. Biz de aslında bu geleneği öğrencilerimizle birlikte yaşatarak yapağının temizlenmesi sonrasında kırkılması ve ister dokumacılık eseri ister yalıtım eseri olarak kullanılması ve devam etmesi için genç jenerasyona, genç veteriner tabip adaylarına başlangıç noktasından sonuna kadar anlatmaya çalışıyoruz.”
Yapağının dokumada kullanımının azalmasıyla kıymetini kaybettiğini belirten Hakan Üstüner, şöyle dedi:
“Eskiden koyunculukta gelirlerin yüzde 20’sini yapağı elde ederken, bugün biz kırkımcının parasını karşılayamaz durumdayız. Aslında bu da koyunculuk coğrafyadaki yanlış gidişatın bir göstergesi olmuş. Biz bunu devam ettirmek için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Bilhassa hem ektoparazitlerin giderilmesi hem yapağının pak olması hem de bu 800 yıllık geleneğin devam etmesi için yapıyoruz. Bilhassa Denizli-Burdur civarındaki vilayetlerde bu şenlik halinde yapılır. İsmine da ‘Yünüm Böğeti’ denir. Yani yünüm yıkanmaktan gelmiş, bir kanal içerisinden koyunlar geçirilir, bunlar geçirilirken de çobanlar kendi muvaffakiyetlerini sergilerler. Şayet çobanın gerisinden kendi koyun sürüsü gözünü kırpmadan suyun içerisine giriyorsa, o çoban o sürüye düzgün bakıyor demektir, koyun çobana güveniyor demektir. Münasebetiyle o çoban başarılı bir çobandır. Bu da o yıl ödüllendirilir. Çobanın mesleğinin hakkını verdiği manasına gelir. Daha sonra dediğim üzere parazitlerle gayret yapmak için farklı yollar olsa da en kalıcı, en eski ve en hoş sistemlerden bir tanesi yıkama süreci diyebiliriz.”
