AKP’nin kayyum inadı iki kez AYM’den döndü! İptali sağlayan da Kılıçdaroğlu’ymuş

CHP’nin 38. seçimli Kurultayı hakkında ortaya atılan ‘şaibe‘ tezlerinin akabinde başlayan isimli süreç yüksek tanisyonu ile devam ediyor. “Umarım, mutlak butlan çıkmaz fakat olursa da partimi kayyıma terk edemem. Ben kabul etmesem kayyım gelecek. Kayyıma mı bırakayım?” tabirlerini kullanan Kılıçdaroğlu hem muhalefet hem de CHP içerisinde ağır tenkitlere maruz kalıyor.

Dün gece CHP’li 10 vekilin takviyesi ile birlikte iktidara yakın yayın organları ve müellifleri dışında toplum takviyesini alamayan Kılıçdaroğlu’na mevcut idareye dayanak vermesi tarafında davetler peşi sıra yapılmaya devam ediyor.

Özel’in ‘kayyuma da butlana da partiyi bırakmam’ açıklamasının Kılıçdaroğlu’na en net karşılıklardan birisi olmasının yankıları devam ederken Akademisyen hukukçu Prof. Dr. Tolga Şirin ‘kayyum‘ gerçeğinin geçmişine ışık tuttu.

AKP’NİN KAYYUM İNADI

Şirin’in toplumsal medya hesabından yaptığı dikkat çeken hatırlatma, AKP’nin son yıllarda tüm topluma sıfırdan öğrettiği ‘kayyum’ gerçeğinin geçmişini gözler önüne serdi. AKP’nin kayyum ataması uygulamalarına aslında iktidarının birinci periyotlarından beri eğilim gösterdiğini söz eden Hoş 2005 yılında AKP’nin birinci kayyum atılımını şu şekilde hatırlattı:

• “AK Parti idaresi, yürütmenin kayyım ataması uygulamalarına iktidarlarının birinci devrinden itibaren eğilim gösteriyordu. Örneğin 2005’te kamu faydasına çalışan derneklerin yöneticilerinin misyondan uzaklaştırılması hâlinde İçişleri Bakanına, dernek üyelerinden birini “kayyım” olarak atama yetkisi getirilmişti.”

AYM İPTAL ETTİ

Ancak AYM, bu yetkiyi dernek özgürlüğüne karşıt olduğu için reddetti:

• AYM, derneklerin kendi yöneticisini kendisinin seçebilmesi gerektiğini, bu halde dışarıdan belirlemelerin dernek özgürlüğüne aksi olduğunu söyledi ve kararı iptal etti. Bkz. AYM, E. 2005/8, K. 2006/2, T. 05/01/2006.

AKP 2021’DE KANUN ÇIKARDI: YENİDEN KAYYUM

Ancak AKP idaresi 2021’de yine bir kayyum kanunu çıkardı. Bu sefer İçişleri Bakanı’nın atama yapamadığını, o halde “valilik sulh hukuk mahkemesine başvursun, mahkeme bir kayyım atasın” manasına gelen bir karar koydu.

AYM BUNU DE KARŞIT BULDU

Ancak 2005 yılından sonra 2021 yılında alınan bu karar da AYM tarafından alışılmamış bulundu:

• AYM, bunu da örgütlenme özgürlüğüne alışılmamış buldu. Yürütme yahut yargı tarafından kayyım atanmasındansa üyelerin kendi yöneticilerini kendilerinin seçmeleri gerekliliğini vurguladı. Bkz. AYM, E. 2021/28 K. 2024/11, T. 18/01/2024.

Şirin bu kararların ortak mantığını şu formda açıklıyor:

• İki kararda da ortak mantık şuydu: Dernekler, dışsal müdahalelere dizayn edilemez. Örgütlenme özgürlüğünün özü, özerk karar alma yetkilerine hürmet duyulmasını gerektirir.

AYM’YE İPTAL BAŞVURUSU YAPAN KİŞİ: KILIÇDAROĞLU

Son günlerde CHP’ye yapılan yargı kıskacı hakkında karşı duran bir açıklama yapmayan ve seçimle değil mahkeme kararı ile yine genel başkanlığa gelme tarafında açıklamalarda bulunan Kılıçdaroğlu, AKP’nin birinci kayyum atağını AYM’ye taşıyan kişi.

25 Temmuz 2006 yılında 26239 sayılı Resmi Gazete’de yer alan Anayasa Mahkemesi’nde kelam konusu kayyum kararına itirazı edenin bugünkü kayyum polemiğinin göbeğinde yer alan Kılıçdaroğlu , Ali Topuz ve 122 vekil.

Kılıçdaroğlu’nun AKP’nin kayyum uygulamasına yönelik itirazı sonucunda AYM 05.01.2006 yılında unsurun Anayasa’ya karşıt olduğu münasebeti ile iptaline oy birliği ile karar verdi.