Bakanlık bayram öncesi sahaya iniyor: Cezalar büyük!
Kurban Bayramı önümüzdeki ay olacak. Bayram öncesi fiyatlar kurban kesmek isteyenleri düşündürürken, bu ortamdan faydalanıp fiyatları üst çekmek isteyenler mercek altında.
Yine damacana sularda yapılan artışlar da yakın takipte.
Bu kapsamda, Rekabet Kurulu, Erikli Su’ya 21.1 milyon lira, Pınar Su’ya ise yaklaşık 4.9 milyon lira olmak üzere iki piyasa devine toplamda 26 milyon idari para cezası verilmesine hükmetti.
Daha evvel Ramazan ayında piyasaya uygun fiyatlı et sağlanmasına karşın saptanan yöntemsiz fiyat artışlarına yönelik yaptırımlar uygulanmıştı. Şimdiyse Kurban Bayramı öncesinde de emsal bir manipülasyonun olmaması için alanda takımlar denetimlerine devam ediyor. Bir öbür yandan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yerli üretimi artıracak besilik hayvan temini çalışmaları sürüyor.
SU FİYATI NASIL ARTIYOR?
Su fiyatları da misal bir artışla piyasayı dalgalandırıyor. 19 litrelik damacana su fiyatları 104 liradan 195 liraya kadar çıkıyor.
Milliyet’ten His Erdoğan’a konuşan Ambalajlı Su üreticileri Derneği (SUDER) Başkanı Yaşabey Kalebaşı, rekabeti bozacak bilgi paylaşımı nedeniyle ceza kesilen markalarda yaşanan olayın spesifik olduğunu belirtirken, hayli ağır bir marka ağına sahip su kesiminde monopolleşme ya da gibisi bir hareketin mümkün olamayacağını vurguladı.
Kalebaşı, şunları söyledi:
“Sağlık Bakanlığı’na kayıtlı üretim yapan 390 marka var. Avrupa geneline bakınca da bizdeki fiyatlar rekabetçi. Bir çalışan günde ortalama 40 damacana taşır. Maaşı ise 30-40 bin liradır. 10 bin lira da aracın yakıtıdır. Yani yalnızca dağıtım maliyeti 45-50 lira. Suyun bayilere iletilmesi maliyeti de 25-30 lira. Buna bayi marjı ve öbür masraflar eklenmeden bile yalnızca taşıma/ulaşım buraya çıkıyor. Hizmet bedeli epey yüksek”
ETDE ÜRETİM KRİZİ
Et fiyatları da yakından takip edilirken, devir dönem yükselmesi ile dikkat çekiyor.
Mevcutta dana kıymalık et 590 lira ile 630 lira ortasında; dana kuş-başı 680/730 lira ortasında satılıyor. Kuzu eserlerinde ise 850 liradan başlayan fiyat 1200 lirayı aşıyor.
“İTHALATI BİTİRMELİYİZ”
Türkiye Kasaplar, Besiciler Et ve Et Eserleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, et üretimindeki azalmayı anlamak için bilhassa çiğ süt fiyatlarını işaret etti.
Yardımcı şöyle konuştu:
“Anaç hayvan yani inekler son birkaç yıldır çiğ süt fiyatlarının epey düşük seyretmesinden ötürü kesildi. Bu azalış datalara lakin vakitle yansıyor. Bir üretici şayet hayvancılığı bırakırsa onu döndürmenin imkanı yoktur, zira çok zordur. Tekrar tarlaya ekime başlamak ile yine ahıra girmek tıpkı şey değil.”
Çiğ süt üretim istatistiklerine bakıldığında inek sütü üretimi de yüzde 5.4 azaldı. Ocak ayından bu yana çiğ süt için üreticiye 17.5 lira veriliyor. Halbuki maliyetin 21 lira düzeyine geldiği söz ediliyor.
Osman Yardımcı kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bakanlığa ‘sektör 15 lira versin, devlet de 10 lira vererek desteklesin’ demiştik. Bu türlü olsaydı artık üretim rekorumuz vardı. Üretmeden tüketmek mümkün değil. Örneğin normalda yalnızca 300 bin buzağı anne karnında ölürdü. Türk veterinerler aşı geliştirdi ve 200 binini yaşattı. Bakın bu bizi ithalattan kurtaracak bir güzelliktir. Bunun üzere ithalatı bitirecek sistemler üzerinde çalışmalıyız. Besici dayanakları var lakin keske yem fiyatı, maliyet artmasa da takviye de olmasa. Hayvancılık çok sıkıntı. Geriye dönüş güç. Hemen bu alanı toparlamalıyız”
Küçükbaş ve büyükbaş hayvan varlığında bir sorun olmadığını söyleyene Yardımcı şunları kaydetti:
“Kurban Bayramı için hazırız. Hayvan varlığımız hayli güzel durumda. Tek kaygımız spekülatörler. Parayı ülkesinden daha çok seven bu tüccarların bir hareketi bile piyasayı üst taşıyor. Şu anda stabil giden şartları bakanlıklar da daima kontrolle müdafaaya çalışıyor.”
