Metal işçileri fabrikalardan haykırdı: İş cinayetleri son bulsun!
Metal emekçilerinin okuduğu bildiride şu tabirler yer aldı:
SAĞLIKLI, GÜVENLİKLİ İŞYERLERİ İSTİYORUZ!
Bugün 28 Nisan İş Cinayetlerinde Hayatını Kaybedenleri Anma ve Yas Günü…
Ülkemizde her gün en az 5 emekçi çalışma hayatı içinde hayatını kaybediyor. İş kazaları artarak devam ediyor. Meslek hastalıkları tespit edilmekten uzak. Cezasızlık, denetimsizlik, sermayenin kâr hırsı, siyasi iktidarın neoliberal siyasetleri emekçilerin sıhhatine, hayatına mal oluyor.
Bu bilgilere her geçen gün sayıları artan çocuk çalışanlar de ekleniyor. Çocuk personelliği ve çocukların ömrünü yitirdiği iş cinayetleri, tarihin en yüksek oranlarına ulaştı. İSİG Meclisi datalarına nazaran, son 12 yılda en az 742 çocuk, 2024 yılında en az 71 çocuk çalışırken hayatını kaybetti.
Bu yılın başından beri iş cinayetlerinde ölen çocuk sayısı ise 20’ye ulaştı. Yalnızca bu ay yaşları 14-17 ortasında değişen 6 çocuk iş cinayetlerinde ömrünü yitirdi. Abdurrahman Özkul geri dönüşüm işinde, Yusuf Mısri sondaj kuyusu açarken, Mehmet Özarslan kum ocağında, Necip Fazıl Çırak inşaatta ve 17 yaşındaki Yakup Taşer işyerinde intihar ederek hayatını kaybetti. Tarım işinde çalışan ve çadırda hayatını sürdüren Timi ailesinin 7 yaşındaki oğlu Cumali Timi de yoksulluk ve gözetici toplumsal siyasetlerin eksikliği, insan onuruna yakışır çalışma ve inançlı ömür şartlarının sağlanmayışı nedeniyle can verdi.
Türkiye’de çocuk personelliği her geçen gün artıyor. Bugün 2 milyonu aşkın çocuğun eğitim hakkı, sıhhati ve can güvenliği tehdit altında. Geçtiğimiz günlerde açıklanan TÜİK dataları de 15-17 yaş ortası her dört çocuktan birinin çalışma hayatı içinde olduğunu ortaya koyuyor. Yoksulluğun her geçen gün derinleşmesi ve eğitim sistemine olan güvensizlik, çocukları çalışma hayatının içine çekiyor.
Son yıllarda bir hükümet projesi olan Mesleksel Eğitim Merkezleri (MESEM) aracılığıyla 14-15 yaşlarındaki çocukların tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde, kontrolsüz atölyeler ve fabrikalarda çalıştırılmasının yolu açıldı. Ödemeler İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılırken, bu çocuklar taban fiyatın yüzde 30’u kadar fiyatla, gerekli teorik ve pratik eğitimler verilmeden, haftanın en az dört günü fabrikalarda çalıştırılıyorlar. MESEM’li çocuk emekçi sayısı 500 bini geçmiş durumda.
Sermayenin çıkarı için tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılan işlerde, personel sıhhati ve iş güvenliği tedbirlerinden mahrum çalıştırılan bu çocukların sıhhati ve hayatı tehlike altında. Sıklıkla kullanılan kimyasallara, yüksek sıcaklığa, ağır kaldırma süreçlerine ve gürültüye maruz kalan çocuklar; kalıcı işitme kayıplarından kas-iskelet bozukluklarına kadar pek çok sıhhat sorunu yaşıyor, iş kazalarında yaralanıyor, hatta birçoğu iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor!
Tıpkı geçen yıl şimdi 14 yaşındayken hayatını kaybeden Arda Tonbul gibi… MESEM öğrencisi Arda, geçen yıl çalıştırıldığı Özkanlar Metal fabrikasında başının makineye sıkışması sonucu ağır yaralandı ve 15 Ocak 2024’te ömrünü yitirdi. Arda üzere birçok MESEM öğrencisi, daha fazla kâr için ufacık çocukların bile emeğini sömüren bu sistemde, çocukluklarını yaşayamadan hayattan koparıldı.
Biz metal personelleri, bu 28 Nisan İş Cinayetlerini Anma ve Yas Günü’nde, başta çocuk çalışanlar olmak üzere iş cinayetlerinde can veren tüm sınıf kardeşlerimizi hürmetle anıyor, bu cinayetlerin tüm sorumlularının hesap vermesini istiyoruz. İşyerlerinde süren, her gün en az 5 çalışanın hayatına mal olan bu katliamın durdurulması için öncelikli taleplerimiz ise şunlar:
Özellikle metal işkolu üzere tehlikeli ve çok tehlikeli işkollarında çocukları işgücü piyasasına erken yaşta sokan MESEM’ler kapatılmalıdır. Çocukların okullarda yaşlarına uygun şartlarda, sağlıklı ve inançlı formda, nitelikli bir mesleksel eğitim alması sağlanmalıdır. Çocuk işçiliğinin önlenmesi için yoksullukla uğraş edilmeli; bunun için toplumsal siyasetleri, Anayasa ve hukukun üstünlüğünü temel alan toplumsal devlet anlayışına dönülmelidir. Emekçi sıhhati ve iş güvenliği tedbirleri, sırf prosedürel değil, alanda uygulanabilir biçimde hayata geçirilmeli; işyerlerinde işçilerin sıhhati temel bir öncelik haline getirilmelidir. Kontrollerin ve caydırıcı cezaların artırılması sağlanmalıdır. Meslek hastalıklarının tespitine yönelik prosedür sadeleştirilmeli, hami hekimlik uygulamaları yaygınlaştırılmalıdır. İş kazasına uğrayan ve meslek hastalığı tanısı alan emekçiler için mesleksel rehabilitasyon ve uygun işe yerleştirilme imkanı sağlanmalıdır. İş değişikliğinin yanı sıra patron tarafından işyeri sıhhat risklerinin ortadan kaldırılması için ilgili kamu kurumları ortasında eşgüdümlü bir çalışma inşa edilmelidir.”
