Hakan Fidan: Hiçbir ülke ile çatışma niyetimiz yok
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, CNN Türk’te Gece Görüşü programında Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Hande Fırat’ın sorularını yanıtladı. Bakan Fidan, Suriye’deki gelişmelere ait, “Suriye bağımsız bir ülke ve yeni bir Suriye ile karşı karşıyayız. Bizim bölge ülkeleriyle bir ortaya gelerek kurduğumuz platform, güvenlik meselelerini mercek altına alan bu platform çok işe yarıyor. İsrail’in bölgedeki yayılmacı emellerini kullanarak Suriye’de provokasyon çıkarmaya çalışması kabul edilebilir değil. Türkiye olarak, Suriye’de İsrail dahil hiçbir ülkeyle çatışma niyetimiz yok. Lakin Suriye’nin tekrar Türkiye’nin ulusal güvenliğini tehdit edecek bir iç karışıklığa, operasyona maruz kalmasını da izleyemeyiz, yalnızca bakmakla yetinmeyiz” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’NİN SURİYE’YE DAYANAK VERMESİ DOĞALDIR’
Suriye’nin gereksinimi olan alanlarda Türkiye’nin takviye vermesinin doğal olduğunu belirten Fidan, “Şu anda Suriye’nin gereksinimi olan birçok alanda Türkiye’nin takviye vermesi doğaldır. Suriye güvenliğiyle ilgili bölgesel bir muahede yapmak isterse kendilerinin bileceği bir iştir. Kendi güvenlik değerlendirmelerimize ikili iş birliğimize hizmet edecek her mevzuya açığız. İsrail, son 3,5- 4 aydır sistemli formda Beşar Esad’ın ülkeyi terk ettiği günden itibaren tertipli ordunun kullanacağı ne kadar hava üssü varsa hepsini tahrip ediyor. Biz bize saldırmayan hiçbir ülkeye açıktan saldırmayız. Bize tesiri dokunacak bir istikrarsızlık alanı oluşuyorsa, biz buna seyirci kalamayız. Bununla ilgili başta diplomatik adımlar olmak üzere adımlarımızı atarız” dedi.
‘ABD’NİN NETANYAHU’YA AYAR VERMESİ GEREKİYOR’
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Donald Trump’ın görüşmesine ait değerlendirmelerde bulunan Bakan Fidan, “Gazze’yi esas alan bir Orta Doğu perspektifine baktığımızda ABD’nin Netanyahu’ya tabiri caizse ayar vermesi, bir çerçeve çizmesi gerekiyor. Trump iktidara gelirken hem Filistin’de hem Ukrayna’da savaşları sonlandırmayı vaat ederek geldi. Bu noktada hem Ukrayna’da sürat kazandı hem de Gazze’de bir adım attı, umarım ikincisi de gelir. Burada İsrail’e bir çerçeve çizilmesi gerekiyor. Bu bir iç gayrettir bu türlü tanımladığınız vakit. Yani burada artık bunun isminin konması gerekiyor. Sayın Trump’ın liderlik özelliğiyle baktığınız vakit burada bu mevzuda çok hassas olduğunu görüyorsunuz. Burada Siyonizme sempatisi vardır, İsrailli dayanaklar, etraftaki beşerler da sahiden o istikamette seçilmiş, atılmış insanlardır vs. Ancak günün sonunda şunu da duymak istemez, ‘ya bu da İsrail’in adamı çıktı’, yani ‘o ne derse onu yapıyor’, bunu duymak istemez herhalde. Bu kadar dünyayı karşısına alan bir insan herhalde Netanyahu ile hesaplaşmaktan kaçınmayacaktır diye düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
‘ÇATIŞMAZLIK SİSTEMİ KURULABİLİR’
Bakan Fidan, ‘ABD arabuluculuğunda İsrail ile bir görüşme olur mu?’ sorusuna, “Cumhurbaşkanımızın karar vereceği onun seviyesinde olan bir mevzu. Fakat dış politikayı koordine etmekten, onun çizdiği vizyonu hayata geçirmekten sorumlu bakan olarak, benim değerlendirmem şu olur, dış siyaset girdisi olarak, burada bizim birinci önceliğimiz, dediğim üzere bölgede herkes kendi güvenlik gayelerini yerine getirirken kimsenin kimseyle çatışmaması. Artık Suriye’de de biz birtakım operasyonları yaparken gerek havadan gerek öteki türlü, burada o bölgede uçak uçuran İsrail’le aşikâr bir noktada çatışmasızlık düzeneği, tıpkı Amerikalılarla yaptığımız üzere, Ruslarla yaptığımız üzere olması gerekiyor. Suriye’de bizim Ruslarla, bu çok ağır çalıştırılmıştır, Rusların daha aktif olduğu devirde, Amerikalılarla, daha sonra İranlarla çatışmasızlık düzeneğimiz vardı. Artık bu düzeneğe aslında bir noktada İsrail’in de eklenmesi gerekiyor. Bunu temin edici olağan ki teknik yüzeyde temasların olması olağan. Bizim prensipte mutabık kaldığımız, irade koyduğumuz, onay verdiğimiz konu şayet bir faaliyet yaparken bölgedeki aktörler, yalnızca İsrail değil, tekrar ediyorum, orada Rus askeri üssü var, Amerikalılar var, güneyde Ürdünlüler var, doğusunda Irak askeri yordamları var. Bunların hepsiyle bir çatışmasızlık, yani bir uyum düzeneği içerisinde olmak, askeri operasyon yapılırken atılması gereken adımlardan biridir bu zati. Yani bu İsrail için geliştirilmiş özel bir formül değil. Olağanlaşma konusunu şöyle izah etmek lazım. Yani Suriye üzerinden Türkiye- İsrail olağanlaşmasını ve normalleşmemesini tanımlamak şu an itibariyle büyük ölçüde eksik bir mevzu. Esasen Cumhurbaşkanımız iradesini o formda ortaya koydu. Biz ticari alakayı kesiyoruz, Büyükelçimizi geri çekiyoruz, Gazze’de ateşkes sağlanıp, insani yardımlar başlayana kadar” karşılığını verdi.
‘ERDOĞAN- TRUMP GÖRÜŞMESİ MÜMKÜN OLAN EN KISA VAKİTTE GERÇEKLEŞECEK’
Bakan Fidan’a İsrail’in, ‘Türkiye’nin Suriye’de üs kuracağı askeri maksatları vurduğu iddiası’ da soruldu. Fidan, “Bizim Suriye’de vatandaş olarak kaybımız yok. 8 Aralık’tan itibaren altyapı ve üstyapı sistemli orduya ilişkin vuruluyor. Bizim deklare ettiğimiz üs bölgemiz yok. Suriye’ye biraz saygılı olmamız gerekiyor. Onların da değerlendirmeleri duruşları değerli. Trump, Cumhurbaşkanımıza hürmet duyuyor. Cumhurbaşkanımızla kendisi ortasında özdeşlik kuruyor. Bizim başkanımız Sayın Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu muvaffakiyetler, global önder oluşu, Trump üzere gerçek liderlik konusunda hassasiyet gösteren biri için örnek oluşturuyor. Cumhurbaşkanımızın da kendisine yönelik teveccühü var” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump’un ne zaman görüşeceğine ait ise Fidan, “Liderlerin irade beyan ettiği bir husus. Ne vakit ve nerede olacağını şu an konuşuyoruz. Mümkün olan en kısa vakitte gerçekleşecek” diye konuştu.
‘GÜVENLİĞİMİZİ KİMSENİN ALACAĞI KARARA BIRAKMAYIZ’
Bakan Fidan, PKK’nın kendini feshetme sürecine ait, “Her şey kamuoyunun önünde gerçekleşiyor. Davet yapıldı, bu davete ne yanıt verileceğine bakılıyor. Biz devlet olarak hiçbir vakit güvenliğimizi kimsenin alacağı karara bırakmayız. Milletimiz bunu bilsin, bizim askeri faaliyetlerimiz daima bu doğrultuda devam eder. Biz elbette bu problemin sulh ile çözülmesini isteriz lakin başka seçeneklere de hazırlıklıyız. Türkiye içeriden bir atak yaptı, dışarından da atak yapmaya çalışanlar olacaktır. Örgüt kendini kullandırmaya ne kadar müsaade edecek bunlar farklı okuma alanları” değerlendirmesinde bulundu.
‘ATEŞKES DAVETİ ÇOK DEĞERLİ’
Bakan Fidan, Ukrayna- Rusya Savaşı ve ateşkes süreci ile ilgili şu sözleri kullandı:
“Ben ateşkes davetinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bunu Türkiye üzere birçok ülke dillendiriyor. Bunu ABD baskısıyla öteki ülkeler siyaset seviyesinde kabul ediyorlar. Trump birtakım adımlar attı. Adımlar attıkça kimi ayrıntılarla karşılaştı. Bu hususta irade devam ettikçe olumlu sonuçlar olacaktır diye düşünüyorum. Hem Ukrayna hem Rusya savaş yorgunluğu içerisindeler. Şu an adrenalin yüksek. Kayıpların farkında değiller. Savaş durduğunda kayıplarını görecekler. Evvel ateşkese ulaşılması lazım. Rusya ve Ukrayna’nın bu bahiste kanıları var. Bunlar çok yeni başlamış tartışmalar. Savaş uzun müddettir devam ediyor. Herkes birebirinin konumunu yeni öğreniyor. Bu hususta en çok fikri ve deneyimi olan biziz. Biz bunu ilgili taraflara aktarıyoruz. Cumhurbaşkanımızın da bu mevzuda çok önemli telkinleri var. Cumhurbaşkanımızın genel bir çerçeve prensibi var. Her iki tarafın da mutabık kaldığı bir ateşkesin gözlemlenmesi bize bir rol düşecekse biz bir rol oynarız. Lakin her iki taraf da mutabık olmalı. Belirli yerlerde gözlemciyiz esasen. Burası esasen bizim mahallemiz. Buradaki barışa katkı vermeyeceğiz de neye katkı vereceğiz. Bunun altın prensibi her iki tarafın mutabık olması.”
‘BAZI ŞEYLER GAYRETİMİZE DOKUNUYOR’
Fidan, CHP Lideri Özgür Özel’in ‘mandacılık’ açıklamalarına ait, “Yıllardır bu ülkede siyasette belirli bir lisanın kullanıldığını görüyoruz. Çok ağır tenkitler var, bunun bir sonu var. Bunlar yapılıyor, ediliyor, oy için yapılıyor, yıpratmak için yapılıyor bir noktaya kadar. Fakat kimi şeyler var ki bu artık ağır halde uğraşımıza dokunuyor. Yani mandacı demek. Ben bunu duyduğum vakit ansızın benim bu vatanın bağımsızlığı ve güvenliği için kendi ellerimle seçip misyona gönderip bir daha geri dönmeyen çocuklar geldi aklıma. Ben bunu taşıyamam. Bu ülke yıllardır askeriyle, istihbaratçısıyla, polisiyle, siviliyle, örgütlerin içerisindeki elemanlarıyla kimsenin görmediği, bilmediği muazzam bir savaş veriyor bu ülkeyi bağımsız tutmak için, ayakta tutmak için. Biz bağımsızlık peşinde olduğumuz için birtakım problemlerle karşılaşıyoruz. Elhamdülillah üstesinden de geliyoruz. Kendi kendimize bunları yürütüyoruz. Biz Amerika ile hürmet içerisinde bir bağlantı, karşılıklı menfaatle dayalı eşit alaka içerisindeyiz. Bütün ülkelerle olduğumuz üzere ancak bunu duymak hakikaten ağır bir bahis. Bu tenkidin ötesinde bu devletin tarihine ve bekasına yapılmış bir hakaret. Devlet olarak benim bunu taşımam mümkün değil. Bu manda lafını tarihin çöplüğünden çıkartıp bugüne taşımak diğer bir psikolojinin eseri. İktidar hırsıyla ne yaptığını bilmeyen, rastgele bir kutsalı tanımayan bir zihnin eseri. Yani kimi mevzular kullanılmaz, kimi tabirler kırmızı çizgidir. Bu ülkenin bir haysiyeti var, namusu var, erdemi var. Siz bu ülkeyle bu formda konuşamazsınız” değerlendirmesinde bulundu.
