Trump ABD’yi kurtaracağım dese de vergi kararı yoksulu vuracak
ABD’yi tekrar büyük yapmaya kararlı Donald Trump, nihayet uzun vakittir kelamını ettiği adımı atarak gümrük vergilerini yükseltme kararı aldı. Global çapta gelişen yansıları okumuşsunuzdur. Dünya ayakta adeta. Uzun müddet de konuşulacak kuşkusuz.
Kararın dünya ticaretinde nelere yol açabileceği konusunda bir fikri var herkesin fakat kimse bu kararların ABD içindeki tesirinin ne olacağını konuşuyor değil pek. Trump aldığı kararla iktisadın yine biçimleneceğini, istihdamın gelişeceğini, yerli üreticileri koruyacağını sav ediyor lakin bunun gerektirdiği mali yükün milyonlarca düşük gelirlinin omuzlarına yükleneceğinden kelam etmiyor.
Yale Bütçe Laboratuvarı durumu tahlil etmiş bile. Buna nazaran düşük gelirli haneler, temel mallardaki fiyat artışları nedeniyle harcanabilir gelirlerinin daha büyük bir yüzdesinin yok olduğunu görecekler. Bilindiği üzere yeni gümrük vergileri, Kanada ile Meksika dışındaki tüm ülkelerden yapılan ithalata yüzde 10 vergi getirirken, öbür 60 ülkeyi de amaç alan ek vergiler dayatıyor. 9 Nisan’dan itibaren daha da fazla eser daha yüksek ithalat maliyetlerine tabi olacak. Bunun manası da günlük eserlerde daha yüksek fiyatların doğması demek. Tarifeler, işletmelerin çoklukla tüketicilere yansıttığı ekstra bir vergi fonksiyonu görerek besin, giysi, elektronik, hatta araba üzere eserleri daha kıymetli hale getirecek.
Yine Yale Bütçe Laboratuarı tarafından yapılan bir araştırmaya nazaran, yıllık 43 bin dolar civarında gelir elde eden hanelerin harcanabilir geliri yüzde 2,3 oranında azalırken, daha yüksek gelirli haneler (500.000 dolar yahut daha fazla kazananlar) yalnızca yüzde 0,9’luk bir düşüş yaşayacak. Yani zenginler için değişen fazla bir şey olmayacak. Tüm 2025 tarifeleri dikkate alındığında, düşük gelirli aileler harcanabilir gelirde yüzde 4’lük bir düşüşle karşı karşıya kalırken, daha varlıklı aileler için bu oran yüzde 1,6’da kalacak.
Düşük gelirli aileler neden daha fazla ziyan görecek pekala? Zira tarifeler regresif bir vergi üzere çalışarak düşük gelirli aileleri orantısız bir halde etkileyecek de ondan. Yararlarının birçoklarını temel mallara harcayan aileler, fiyat artışlarının tesirlerini, daha fazla mali esnekliğe sahip olan güçlü hanelere nazaran daha fazla hissederle4 her vakit bilindiği üzere.
Kararın yürürlüğe girmesinin akabinde örneğin, elektronik fiyatlarının yüzde 10 oranında artması bekleniyor. Güç maliyetlerinin artması da ısınma ile elektrik faturalarını etkileyebilir. Yeni araç fiyatları yüzde 6,1 artarak 48 bin dolarlık bir araba alımına yaklaşık 2.900 dolar ekleyebilir.
Yüksek gelirli haneler bu maliyetleri hayat üsluplarında değerli bir değişiklik yapmadan karşılayabilecekler. Lakin emekçi sınıfına mensup aileler gereksinimlerinden kısmak yahut büyük alımlarını ertelemek zorunda kalacaklar.
Trump’ın, savunucusu olduğu “ekonomik milliyetçilik” doğrultusunda, Amerika’yı Tekrar Büyük Yap maksadı uyarınca aldığı son karar ABD iktisadını olumsuz etkileyecek uzmanlara nazaran. Ekonomik büyümede bir yavaşlamanın sözkonusu olabileceği kaydediliyor açıkça. Yale Bütçe Laboratuarı bunu da hesaplayarak vakitle ABD iktisadının yüzde 0,3-0,4 oranında küçülebileceğini, bunun da yıllık 80-110 milyar dolarlık bir kayba dönüşebileceğini vurguluyor.
Yani genel olarak bir olumsuzluğun olacağından kelam ediliyor. Bu da tahminen de büyük bir krizin habercisi. Sermayenin karşılaştığı her krizde faturanın personel sınıfına, düşük bütçeli ailelere çıkarılması da bir yasa neredeyse. ABD’de de olacak olan bu muhtemelen.
Trump’ın Amerika’yı Büyük yapabilmesi için Küçük olanı ezmesi gerekiyordu.
Yaptığı budur işte.
