İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2025 devri sonuçları açıklandı.

Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, manşet PMI endeksinin mart ayında da eşik kıymetin altında kalmasıyla birlikte faaliyet şartlarındaki yavaşlama eğilimi bir yılı geride bıraktı. Martta 47,3 olarak ölçülen endeks, şubattaki 48,3 düzeyine nazaran azalma kaydederek 2024’ün Ekim ayından bu yana en düşük kıymeti aldı.

Yeni siparişlerde azalma sürüyor

Martta yeni siparişler üst üste 21. sefer aylık bazda yavaşlama sergiledi. Kelam konusu yavaşlama geçen yılın ekim ayından bu yana en bariz seviyede gerçekleşti. Benzeri formda yeni ihracat siparişlerinde de Kasım 2022’den bu yana en sert düşüş görüldü.

Anket iştirakçileri, mart ayında şiddetli piyasa şartlarının yeni siparişlerdeki yavaşlamada belirleyici rol oynadığını ve üretimin azalmasında da tesirli olduğunu belirtti. Üretimdeki yavaşlama eğilim olarak bir yıla ulaşırken, tıpkı vakitte Ekim 2024’ten bu yana en sert seviyede kaydedildi.

İmalatçılar, yeni siparişlerdeki ivme kaybına bağlı olarak martta istihdamı arka arda dördüncü ay azalttı. Fakat bu azalış ölçülü gerçekleşti ve aralık ayından bu yana en düşük oranda ölçüldü. Mart ayında satın alma faaliyetleri yavaşlarken, girdi ve en son eser stokları ise değerli bir değişim göstermedi. Son eser stoklarındaki yatay seyir, on aylık düşüş trendini sona erdirdi.

Zayıf girdi talebi, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına imkan sağladı. Teslimat mühletleri son altı ayda birinci defa ve Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda azaldı. Martta girdi maliyetleri, büyük ölçüde liradaki zayıflığa bağlı olarak keskin biçimde artmaya devam etti. Bununla birlikte, enflasyon sürat keserek son üç ayın en düşük düzeyine indi. Kesin eser fiyatlarındaki artış da yavaşlayarak yıl başından bu yana en düşük oranda gerçekleşti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:

“Hem yurt içi hem de yurt dışındaki güçlü piyasa şartları, Türk firmalarının yeni sipariş almakta zorlanmasına yol açarak üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamanın sürmesine neden oldu. Azalan talep baskısı, tedarikçilerin teslimatlarını Aralık 2022’den bu yana en yüksek oranda hızlandırabilmesini sağladı. Liradaki zayıflamanın devam eden tesirleri nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu.”

Sektörel PMI’da besin güçlü üretim artışını sürdürdü

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Mart 2025 raporuna nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 dal içerisinde üretimini genişletenlerin sayısı şubatta iki iken bu sayı martta dörde yükseldi. Besin eserleri, güçlü üretim artışını sürdürerek en süratli büyüyen dal olma özelliğini korudu. Ağaç ve kâğıt eserleri, metalik olmayan mineral eserler ile kara ve deniz taşıtları kesimlerinde üretim tekrar artışa geçti. Dallar ortasında en sert üretim kaybının gözlendiği kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri kesiminde bozulma Nisan 2020’den bu yana en besbelli seviyeye ulaştı.

Gıdada hızlanma, metallerde yavaşlama

Mart ayında üretimin güzelleştiğine yönelik öncü sinyallere karşın yeni siparişler sadece besin eserleri ile ağaç ve kâğıt eserlerinde artış kaydetti. Yeni siparişlerde en keskin yavaşlama ise ana metallerde gözlendi. Bu kesimdeki ivme kaybı, pandemi devri hariç olmak üzere Ekim 2018’den bu yana en bariz seviyede gerçekleşti. Emsal halde yeni ihracat siparişleri de 10 bölümden sekizinde yavaşladı. Üretimdeki tabloya paralel olarak, istihdamını artıran dal sayısı da mart ayında dörde yükseldi. Kara ve deniz taşıtları, işçi sayısında Kasım 2023’ten bu yana en süratli yükselişi kaydederek istihdam artışına öncülük etti. İstihdamda en keskin düşüşün yaşandığı bölüm ise ana metal sanayi oldu.

Mart ayında bölümlerin çoğunluğu satın alma faaliyetlerini azaltmaya devam etti ve girdi talebindeki zayıflık, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına yardımcı oldu. Gerçekten tedarikçilerin teslimat mühletleri elektrikli ve elektronik eserler ile giysi ve deri eserleri dışındaki sekiz kesimde kısaldı. Tedarikçi performansındaki en güçlü düzgünleşme, ana metal dalında kaydedildi. Martta girdi maliyetleri şubat ayına nazaran daha yavaş olmakla bir arada keskin biçimde artmaya devam etti. Girdi fiyatlarının en süratli yükseldiği bölüm ağaç ve kâğıt eserleri olurken, en ölçülü artış ise giysi ve deri eserlerinde gerçekleşti. Kesin eser fiyatları ise dokumacılık eserlerinde son üç aydır birinci defa azalırken öteki tüm bölümlerde artış sergiledi.