Her an bozulabilir: Ateşkes bu sabah yürürlüğe giriyor

Eğer Binyamin Netanyahu son dakikada vazgeçmezse İsrail ile Hamas ortasındaki ateşkes bu sabah (Pazar) yürürlüğe girecek. Kutsal Şabat gününde olması pek azdır lakin İsrail kabinesinin toplantısında mutabakatın bir gecede onaylanması da oldukça dikkat alımlı. Kolay değil, İsrailli rehinelerin yakınları ile Filistinli esirlerin yakınlarının heyecanlı bekleyişine daha fazla itiraz edemezdi hükümet. Bu istikamette gelen baskılara da alışılmış.

Tam 15 aydır devam eden savaşa verilen bu orta, İsrail ile Hamas ortasında bugüne kadar yaşanan en ölümcül çatışmanın sona erdirilmesi açısından son derece kıymetli bir adım. Ateşkesin birinci kademesi 42 gün sürecek. Bundan daha sıkıntı olan ikinci etap için ise görüşmelerin iki haftadan biraz fazla sonra başlayacağı iddia ediliyor.

Ateşkesin birinci etabında, İsrail’in elindeki 737 Filistinli mahkuma karşılık Gazze’deki 33 rehinenin altı hafta içinde hür bırakılması öngörülüyor. İsrail Adalet Bakanlığı, tamamı genç ya da bayan olan mahkûmların listesini de yayınladı.

Ateşkes planına nazaran üç bayan rehine 1. gün, dört bayan rehine 7. gün, kalan 26 bayan rehine de sonraki beş hafta içinde iade edilecek. Her takas sırasında, rehineler inançlı bir formda ulaştıktan sonra Filistinli tutuklular İsrail tarafından hür bırakılacak. Ayrıyeten 7 Ekim 2023 tarihli Hamas öncülüğündeki hücumla ilgisi olmayan 1.167 Gazze sakini de özgür bırakılacak. İsrail’in elindeki Gazzeli tüm bayanlar ile 19 yaş altı çocuklar da bu etapta hür kalacak.

Batı Şeria’ya da dönemeyecekler

Ölümcül ataklardan karar giyen tüm Filistinli mahkumlar Gazze’ye ya da yurtdışına sürgün edilecek – kimileri üç yıllığına, kimileri ise kalıcı olarak – İsrail’e ya da Batı Şeria’ya dönmeleri yasaklanacak. Ortalarında erkek askerlerin de bulunduğu Gazze’deki öteki İsrailli rehineler ise birinci etap sırasında müzakere edilecek ikinci bir basamakta özgür bırakılacak.

Hamas, kalıcı bir ateşkes İsrail’in büsbütün geri çekilmesi olmadan kalan esirleri hür bırakmayacağını duyurdu bilindiği üzere. Ayrıyeten ateşkesin birinci basamağında İsrail askerleri Gazze’nin İsrail sonu boyunca yaklaşık bir kilometre genişliğinde bir tampon bölgeye çekilecek. Söylenene nazaran, bu Gazze’nin yanısıra, büyük ölçüde izole edilmiş, harap olmuş kuzey Gazze de dahil olmak üzere, yerinden edilmiş birçok Filistinlinin meskenlerine dönmesine imkan sağlayacak.

Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle Gazze’ye besin,tıbbi gereç ile öbür insani yardımların da artması bekleniyor. Mısır’ın Gazze’ye açılan hudut kapısı Refah’da yüzlerce yardım kamyonunun beklediği bildirilmişti. Lakin tekrar mutabakat uyarınca Gazze’ye giren tüm kamyonlar İsrail tarafından denetlenecek.

Ateşkese mecbur kalan İsrail, muahedenin sağlanacağı güne kadar saldılarına orta vermedi bu ortada. Cumartesi günü Gazze’ye yönelik akınlarında 23 sivili daha hayattan kopardı.

Başlamadan bitebilir?

İsrail-Hamas ateşkesi bozulursa bu kimse için şaşırtan olmaz. Zira Netanyahu rehinelerin hür bırakılması konusunda yeni bir ikazda bulunarak riski arttırdı bile. Netanyahu Cumartesi günü bir ikaz yayınlayarak ülkesinin, Hamas tarafından hür bırakılacak rehinelerin evvelce kararlaştırıldığı üzere bir listesini alana kadar ateşkes muahedesine devam etmeyeceğini belirtti.

Duyuru, Hamas’ın Katarlı arabuluculara isimleri vermesi için tanınan mühletin dolmasından yaklaşık üç saat sonra geldi.

İsrail’in pek de istekli olmadığı ateşkes evvelkiler üzere epey kırılgan.

Bu sefer şaşırtsa keşke İsrail.