Yangın: Resnickler, Newsom ve Trump
Serra Karaçam
Los Angeles’ı tesiri altına alan denetim edilemeyen yangınlar, Kaliforniya’nın tarım devi çifti Stewart ve Lynda Resnick’i yine tenkit oklarının maksadına getirdi.
İklim değişikliği, global ısınma, fosil yakıtlar nedeniyle petrol şirketlerine ve su kullanımı üzerinden tarım şirketlerine suçlamalar var.
Güney Kaliforniya’da Eaton yangınında meyyit sayısı 16, Palisades’de 8. Bu iki yer dışında can kaybı olmayan Hurst, Kenneth, Lidia yangınları da sürüyor…
Resnick çiftine ilişkin 6 milyar dolarlık geliri ve 130.000’i Kaliforniya’da olmak üzere 175.000 dönümlük tarım toprağıyla Wonderful Company; eyaletteki en büyük tarım işletmelerinden biri.
Antep fıstığı, badem, nar ve narenciye yetiştirmekteler.
Şirkete ilişkin bilinen markalar Pom nar suyu, Wonderful Antep Fıstığı, Fiji Suyu, Halos mandalinaları ve çiçek teslimat hizmeti Teleflora olarak sıralanabilir.
***
Şimdiye kadar, Resnick’lerin Beverly Hills malikanesi yakındaki Palisades ve Eaton yangınlarından etkilenmedi.
LA itfaiyesinin sokaklardaki yangın söndürme borularda kâfi su basıncı olmamasıyla yüzleşmesi ailenin tarım imparatorluğu ve bölgedeki barajlardaki paylarının eleştirilmesine yol açtı.
Biden, itfaiye hortumlarına gereğince basınçlı su verilememesini elektriğin yangının sıçramasını tedbire maksatlı kesilmesine bağladı:
“Kamu hizmetleri anlaşılır bir biçimde elektriği kesiyor zira sınırların patlayacağından ve öbür yangınlara yol açacağından endişeleniyorlar.
***
Şirket ile birlikte Resnick ailesinin serveti, 13 milyar dolar. San Joaquin Vadisi’ndeki yaklaşık 20.000 dönümlük Kern Su Bankası’nda (baraj) da hisseye sahipler.
Mother Jones dergisi tarafından 2016 yılında yapılan bir araştırma, Resnicks’in tarım işletmelerinin kimi yıllarda Los Angeles sakinleri ve tüm San Francisco Körfez Bölgesi’nin kullandığından daha fazla su tükettiğini ortaya çıkardı…
Konuyla ilgili evrak Resnick ailesinin; su kaynaklarını denetim eden Kaliforniya’nın su kanunlarını ve siyasetlerini eyaleti yöneten siyasetçilerle yakınlaşarak etkilediğini argüman ediyordu.
Bu ortada Kaliforniya tipik olarak yağışlı mevsimin dördüncü ayına giriyor. Fakat Güney Bölgesi’nde görünüm kuraklık belirtileri göstermeye başlamıştı.
Son yıllarda yağıș kimi aylarda beklentiye uygun bazen de düşüktü.
Resnick ailesini maksat alan tenkitler; aile Yahudi olduğu ve kimi haberlerde bu belirtildiği icin anti-semitik olarak nitelendirildi.
Aileye sahip çıkan ve tezleri yayınlayan bir haber ise Forbes’dan geldi.
Ailenin kamu fonu ile inşa edilip 90’ların sonunda özelleştirilen baraj payları davalara da husus olmuştu.
Aile milyarlık tarım şirketlerin önde geliyor lakin tek aile değiller. Eleştirilen öbür tarım şirketleri de var.
***
Elbette hususun art boyutunda siyasi bir savaş var.
Başkan seçilen Donald Trump petrol ve gaz sanayisini destekliyor.
İlerici demokratlar yangınlarda, global ısınmaya katkıları nedeniyle fosil yakıt sanayisini suçluyor. Yani petrol şirketlerini.
Bu şirketler değerli medya tertipleri için büyük reklam verenler ortasında bulunuyor…
Diğer yandan Cumhuriyetçiler ise Resnick ailesi ve Kaliforniya valisi Gavin Newsom’u suçluyor.
Resnick ailesi ve Kaliforniya barajlarının özelleşerek eyalete su satar hale gelmesini eleştiren makaleye yer veren Mother Jones ise ilerici bir mecmua.
Siyaset, etraf, insan hakları, sıhhat ve kültür üzere hususlarda haberlere ve araştırmacı gazeteciliğe odaklanan, kar emeli gütmeyen, ilerici bir Amerikan mecmuası.
“Los Angeles Yangınının Bilinmeyen Yüzü: Neden Sönmüyor?” başlıklı kısa haberiyle şimdilerde Youtube’da izleyiciyle buluşan Sayfan Allahverdi de Türk izleyicisine bu tartışmaları birtakım taraflarıyla aktardı.
Konuyla ilgili Resnick ailesini ırmakları kurutmakla suçlayan Fıstık Savaşları (Pistachio Wars) belgeseli de izlemeye kıymet.
Yapımcısı Rus kökenli Amerikalı Yasha Levine. Bu belgesel Trump’ın Rusya ile saklı muahede yaptığı savlarıyla karşılașmadı şimdi.
***
Newsom’un 2028 yılında Demokrat Parti’nin lider adayı olarak yarışı beklenmekte.
Bazı dezavantaları da var. Harris’in 2028’de ne yapacağı da bir faktör olacak.
Aynı vakitte şarap üretimi yatırımcısı olan Newsom’ın kıymetli ölçüde finansal kaynağı bulunmakla birlikte kampanya dayanağına gereksinimi olacak.
Trump, Kaliforniya’nın önderlerini yangınları söndürme konusundaki yetersiz ve”beceriksiz” olmakla suçladı. Kaliforniya’nın orman ve su idaresinde çok daha düzgün bir iş çıkarması tarafındaki ikaz niteliğindeki taleplerini de yineledi.
Göreve gelen lider Kaliforniya’da dramatik ıslahatlar talep edeceğini belirtti…
Newsom Trump’ın bu federal yardımı bu taleplere bağlayacağı konusunda kaygılı.
***
Bir öteki konu ise büyük sigorta şirketlerinin yangından evvel bölgede bulunan 1600 poliçeyi iptal etme teşebbüsü.
Yani kuraklık ve su düzenlemeleri nedeniyle sigorta şirketleri kimi bölgeleri artan risk kapsamında görerek çekildi…
Yangınların olduğu bölgelerdeki konutların fiyatı milyon dolarlar. Birçok poliçeler ise 3.5 milyon$ ile sonlu.
Yangın söndürmede kullanılacak suyun denizden çekilmesi de bir opsiyon fakat tuzun arındırılması kıymetli.
Yangın sürecinde tuzlu su yangını söndürmekte eşit tesirli fakat daha sonrasında bırakacağı tuz toprağı öldüreceği için desalinasyon yapılmadan kullanılması ziyanlı.
***
Özetle suçlanacak odak tarım üreticisi aileler ve şirketlerden çok bölge yöneticileri.
Kaliforniya Senatörü Adam Schiff, Biden’ı, Demokratların bağışçılarının ve bağış toplayanların konutlarını yine inşa etmek için hazineden bir servet harcamaya ikna etmekle suçlanıyor.
Schiff bağımsız bir komitenin yangındaki ihmalleri incelemesine takviye verdi.
Kendisi Trump’a yönelik Rusya ile bilinmeyen mutabakat tezlerinde ön plandaydı.
Dünyanın en büyük beşinci iktisadı her yıl beklenen rüzgarların da tesiriyle büyük yangınlar yaşıyor.
Ancak kâfi hazırlık yok.
Netice itibariyle bu aile ve tarım işletmeleri için azamî su kullanımı düzenlemesini yapmayan da, kâfi baraj inşa etmeyen ve öteki hazırlıklarda sınıfta kalan da idare.
Africa fıstık üzere çok su çeken eserlerin tarımına dair bir sınırlama da gündeme gelebilir.
